Bên cạnh “Yếu tố siêu thực – AI & 3D trong nhiếp ảnh”, một chủ đề khác mà chúng tôi sẽ khai thác trong buổi workshop 2 của series “Key People’s Interest” (KPI #1) đó là về chiếc máy ảnh mang tính cách mạng, một phát minh góp phần làm thay đổi thời cuộc – Leica, cùng 2 mảng màu đơn sắc và hấp lực không thể chối bỏ của nó, từ khiêu khích, gây tò mò đến khuấy động trí tưởng tượng của người chụp lẫn người xem – những bức ảnh trắng đen (B&W).
Leica – Một phát minh mang tính biểu tượng
Ngày nay, cái tên Leica đồng nghĩa với kỹ thuật chất lượng, thiết kế sáng tạo và tiêu chuẩn vàng cho nhiếp ảnh cá nhân. Nhắc đến Leica thì bao nhiêu mỹ từ cũng không thể mô tả bằng hết. Được ca ngợi là thương hiệu máy ảnh tốt nhất và tiên phong về thẩm mỹ Magnum, Leica là một trong những tên tuổi uy tín nhất trong lĩnh vực nhiếp ảnh, chiếc máy ảnh chịu trách nhiệm cho một số hình ảnh đáng nhớ nhất trong ký ức tập thể.
Chiếc máy ảnh 35mm đầu tiên là chiếc Leica, và phát minh này đã thay đổi cuộc chơi cho một phương tiện nghệ thuật và báo chí đang phát triển mạnh mẽ. Vào đầu những năm 1900, máy ảnh vẫn còn cồng kềnh và khó mang theo. Cảm thấy không hài lòng vì khoảng thời gian mà một nhiếp ảnh gia phải tiêu tốn quá nhiều để chụp ảnh, Ernst Leitz, một kỹ sư quang học người Đức, người điều hành một viện sản xuất kính hiển vi, tin chắc rằng có thể sản xuất một chiếc máy ảnh di động nhỏ hơn.
Leitz đã chứng minh rằng quyết tâm thay đổi mọi thứ, khi khởi xướng nguyên mẫu Leica vào năm 1914 và sau đó bàn giao dây chuyền sản xuất cho Oskar Barnack, một bác sĩ nhãn khoa đồng thời là nhiếp ảnh gia. Khi Oscar Barnack làm việc với chiếc máy ảnh này, anh ấy đã lắp cho nó một ống kính Leitz anastigmat 50mm 3.5. Nguyên mẫu có đầy đủ chức năng được gọi là UR-leica. Đến năm 1925, nguyên mẫu đã được hoàn thiện và chiếc Leica I đã sẵn sàng để tung ra thị trường toàn cầu.
Trong khi Leica I là máy ảnh có ống kính cố định 35 mm, Barnack muốn phát triển thêm bản gốc, giúp các nhiếp ảnh gia có thể chụp ảnh linh hoạt trong mọi điều kiện. Bằng cách phát triển thân máy ảnh rangefinder với các ống kính có thể tháo rời và hoán đổi cho nhau, Leica II đã ra đời trong sự vui sướng tột độ của giới nhiếp ảnh.
Từ người lính ngã xuống của Robert Capa, người đàn ông nhảy qua vũng nước của Henri Cartier-Bresson, cặp đôi đang hôn nhau ở Quảng trường Thời đại của Alfred Eisenstaedt – những hình ảnh lịch sử này khiến Leica trở thành một biểu tượng đích thực.
Các nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp đã sớm nhận ra rằng Leica mang đến cho họ sự tự do chụp ảnh linh hoạt với chất lượng cực cao. Bản chất nhỏ gọn trong sáng tạo của Barnack cho phép các nhiếp ảnh gia hòa mình vào môi trường xung quanh và vẫn kín đáo trong khi chụp các cảnh xung quanh họ. Leica đã trở thành mẫu máy yêu thích của các phóng viên ảnh và nhiếp ảnh gia chân dung, những người muốn ghi lại những khoảnh khắc thân mật và đến gần đối tượng của họ nhưng cũng giúp những người nghiệp dư, người mới và phụ nữ phóng khoáng chụp ảnh dễ dàng hơn.
Tầm vóc của Leica đã được minh chứng qua những thử thách của thời gian. Tựu trung, với việc đưa nhiếp ảnh ra khỏi studio và đặt chân vào thế giới ảnh chụp trên đường phố, Leica không chỉ trở thành một trong những tên tuổi uy tín nhất trong lĩnh vực nhiếp ảnh, mà còn tạo ra một cách nhìn thế giới hoàn toàn mới.
Ảnh đen trắng – Sự hấp dẫn kỳ lạ của mảng màu đơn sắc
Có nhiều ý niệm gắn liền với hai màu đơn sắc trắng và đen. Có nhiếp ảnh gia cho rằng chúng tượng trưng cho những lựa chọn khác nhau giữa hy vọng và tuyệt vọng mà loài người mãi mãi phải chịu. Cũng có nhiếp ảnh gia chiêm nghiệm, rằng đôi khi cuộc sống của chúng ta giống như một nghiên cứu đối lập… mọi thứ được nhìn thấy dưới dạng đen trắng tuyệt đối. Chúng ta thường không nhận thức được rằng chính các sắc thái của màu xám tạo thêm chiều sâu và ý nghĩa cho sự khắc nghiệt của những thái cực đó. Nói như vậy để thấy, dẫu trắng và đen nghe có vẻ thiếu đi sự đa dạng, nhưng thực ra, chính bản thân chúng lại đem đến sự phức tạp trong cái đơn giản.
Lịch sử của nhiếp ảnh đen trắng về cơ bản là lịch sử của chính phương tiện này, vì rất lâu trước khi các nhiếp ảnh gia chụp được thế giới với sắc độ sống động đầy đủ, họ đã chụp ảnh đơn sắc. Năm 1826, nhà khoa học người Pháp Joseph Nicéphore đã phơi một tấm phủ bitum trong một chiếc máy ảnh trong vài giờ và chụp được một hình ảnh có thể có các hoán vị địa chấn. Với tiêu đề “View from the Window at Le Gras”, nó được cho là bức ảnh đầu tiên từng được chụp, đánh dấu sự ra đời của một phương tiện sẽ tác động mạnh mẽ đến thế giới nói chung.
Nhiếp ảnh đen trắng loại bỏ tất cả sự phân tâm do các yếu tố màu sắc gây ra, thay vào đó, người xem tập trung hoàn toàn vào bản chất của cảnh. Hình ảnh đơn sắc gợi nhớ đến những bậc thầy một thời của nhiếp ảnh phóng sự và mỹ thuật như đã đề cập bên trên, là Henri Cartier-Bresson, Robert Capa, Brassaï hoặc Diane Arbus.
Nhiếp ảnh đã thay đổi cơ bản theo nhiều cách khác nhau và Leica có thể khẳng định nhiều thay đổi mang tính đột phá đó. Phát triển cảm biến đơn sắc là tuyên bố tôn trọng và ngưỡng mộ của Leica đối với những người cống hiến hết mình cho nghệ thuật chụp ảnh đen trắng.
Các cảm biến đen trắng trong các mẫu máy ảnh đơn sắc của Leica không chỉ ghi lại những hình ảnh đen trắng nguyên sơ, thuần khiết mà còn cung cấp dải động lớn hơn và tỷ lệ tín hiệu trên tạp âm tốt hơn so với các cảm biến hiển thị màu của chúng.
Tại sao chúng ta yêu thích chụp ảnh đen trắng?
Chúng dường như chạm vào chúng ta nhiều hơn, và bằng cách nào đó tạo cảm giác chân thực hơn hình ảnh màu. Mặc dù những bức ảnh màu đầu tiên xuất hiện vào giữa thế kỷ 19, mối tình lâu dài của chúng ta với ảnh đen trắng vẫn tiếp tục cho đến ngày nay. Trong thời đại kỹ thuật số, nơi chúng ta có thể thao tác với hình ảnh để tạo ra bất kỳ bức ảnh nào theo đúng nghĩa đen, chúng ta vẫn quay trở lại thời kỳ đầu tiên của nhiếp ảnh.
Vậy bí mật của sự hấp dẫn đơn sắc là gì?
– Vượt thời gian. Những bức ảnh đen trắng có thể truyền tải những chủ đề phổ quát hơn, đem đến cảm giác sống mãi với thời gian. Theo đúng nghĩa đen, chúng ta có thể nói về nó qua nhiều thế hệ với cùng một cảm xúc lắng đọng đặc biệt.
– Tính linh hoạt. Mọi thể loại nhiếp ảnh, từ chân dung đến phong cảnh đến tĩnh vật, đều phù hợp với màu đen trắng.
– Không bị phân tâm. Những bức ảnh bão hòa màu sắc có thể làm rối mắt người xem, đôi khi đơn giản là có quá nhiều thứ đang diễn ra. Mặt khác, hình ảnh đen trắng thường dễ nhìn và diễn giải tiêu điểm chính của hình ảnh hơn.
– Thể hiện sự tinh tế. Khi giảm độ tương phản xuống một chút trên hình ảnh đen trắng có thể tạo ra bố cục đẹp mắt tinh tế với các sắc thái nhẹ nhàng của màu xám.
– Một tuyên ngôn mạnh mẽ. Trong một thế giới đầy màu sắc, ảnh đen trắng có thể nổi bật giữa đám đông. Và hậu cảnh càng nhiều màu sắc thì mắt người ta càng bị thu hút vào sự tĩnh lặng tập trung của một bức tranh đen trắng.
Leica và ảnh trắng đen
Sự ra đời của những chiếc máy ảnh Leica gắn liền với thế giới ảnh trắng đen. Mối quan hệ của chúng mật thiết song cũng phức tạp, nhưng giao nhau ở điểm chung – trường tồn cùng thời đại.
Tìm hiểu sâu hơn nữa. Khi được hỏi giữa Leica phim và Leica kỹ thuật số, đâu là lựa chọn phù hợp hơn để cho ra đời những bức ảnh trắng đen hoàn hảo. NAG Phạm Tuấn Ngọc chia sẻ: “Sự khác biệt nằm ở máy ảnh chứ không phải ở phim. Tuy nhiên, máy Leica chụp phim đem lại cảm giác cổ điển và sang trọng, phù hợp với những người thích sự tinh tế, nhẹ nhàng, lâu bền và sang trọng giống như ảnh đen trắng.”
Trong khi đó NAG Harry Vũ cho rằng, điều tuyệt vời nhất của Leica đó là việc xoá nhoà khoảng cách của nhiếp ảnh, cho dù là “phim” hay “kỹ thuật số” thì chất lượng thấu kính của ống kính Leica chính là thứ mà các nhiếp ảnh gia của ngày trước và bây giờ mãi theo đuổi. “Cho dù bạn sử dụng một chiếc Leica M6, R8 hay Leica M11 thì kết quả có thể khác nhau, nhưng phong cách của người chụp ảnh sẽ luôn được đồng bộ”, anh kết luận.
Có rất nhiều câu hỏi khác được đặt ra về mối mối quan hệ giữa Leica và ảnh trắng đen, hay giữa việc áp dụng filter trắng đen và ảnh trắng đen thủ công sẽ có ưu/nhược điểm nào… chẳng hạn. Hãy cùng Men’s Folio Vietnam tìm hiểu và trao đổi cặn kẽ hơn về chủ đề “Nét đẹp sắc độ: Leica và ảnh trắng đen” tại buổi workshop của KPI sắp tới. Với sự góp mặt của hai diễn giả nhiều kinh nghiệm và trải nghiệm thực tế với Leica – NAG Phạm Tuấn Ngọc và NAG Harry Vũ, rất nhiều câu chuyện thú vị xoay quanh máy ảnh Leica, cũng như nghệ thuật chụp ảnh trắng đen, hay cảm quan cá nhân về bền bỉ vượt thời gian của bộ đôi này… sẽ được chia sẻ tường tận để độc giả của chúng tôi.
THÔNG TIN VỀ HAI BUỔI TALKSHOW & TRIỂN LÃM:
– Yếu tố siêu thực – AI & 3D trong nhiếp ảnh: Ngày 18/04, 10:00-12:00.
Diễn giả: NAG Chu Thanh Tùng & NAG Nelly Nguyễn.
– Nét đẹp sắc độ – Về Leica và ảnh B&W: Ngày 19/04, 10:00-12:00.
Diễn giả: NAG Phạm Tuấn Ngọc & NAG Harry Vũ.
– Triển lãm mở cửa tự do: Từ ngày 18/04 đến 22/04, 15:00 – 17:00.
– Bữa tiệc KPI #1 Những kẻ dấn thân: Ngày 26/4/2022, 18:00.
Hãy đăng ký tham dự buổi talkshow cùng Men’s Folio Vietnam tại đây: http://bit.ly/3m2UfWv
VỀ SERIES KPI (KEY PEOPLE ‘S INTEREST):
Series nhằm mục đích kết nối và tạo dựng những cộng đồng thật “chất” từ những cá nhân xuất sắc chia sẻ chung không chỉ là sở thích/đam mê/thú vui sưu tầm, mà còn bao gồm phong cách sống và tầm nhìn của mỗi người.
