Sở hữu vai diễn cột mốc “Iron Man” đình đám của loạt phim Marvel Cinematic Universe, Robert Downey Jr. đại diện cho hình tượng nam giới trong mơ của nhiều khán giả trẻ. Tuy nhiên, con đường đến với đỉnh cao của chàng diễn viên gạo cội không bằng phẳng như mọi người tưởng tượng, khi anh đã từng vướng vào hàng loạt vụ bê bối sử dụng ma túy bắt nguồn từ việc nghiện ngập từ nhỏ.
Nhưng hơn cả, cuộc đời của Robert Downey Jr. là một bài học đáng suy ngẫm về sự quyết tâm trong việc thay đổi bản thân, phá bỏ nhìn nhận của xã hội trong quá khứ.
Sinh ra trong một gia đình gắn bó với điện ảnh tại Manhattan, New York, Robert Downey Jr. thừa hưởng khả năng diễn xuất nổi bật từ nhỏ. Từ năm 5 tuổi, anh đã có cho mình vai diễn đầu đời trong bộ phim Pound năm 1970, do cha anh là Robert Downey Sr. đạo diễn. Cuối thập niên 1980, chàng thiếu niên 15 tuổi tiếp tục tỏa sáng trong hai bộ phim Weird Science (1985) và Less Than Zero (1987) cùng với Brat Pack – biệt danh mà giới truyền thông dành cho nhóm diễn viên trẻ tuổi tài năng xuất hiện trong các bộ phim về tuổi vị thành niên những năm 80.
Và cứ thế, như diều gặp gió, Downey tiếp tục thủ vai Charlie Chaplin trong bộ phim tiểu sử Chaplin; vai diễn cực kỳ xuất sắc đã giúp Downey có mặt trong danh sách đề cử giải thưởng Nam Diễn viên Xuất sắc Nhất của Oscar lần thứ 65. Dù cuối cùng, anh không thể vượt qua được Al Pacino – một trong những biểu tượng điện ảnh vĩ đại của Hoa Kỳ, qua vai diễn bộ phim Scent of a Woman.
Giai đoạn 1996 -2001 được xem là thời kỳ tăm tối trong sự nghiệp diễn xuất của Robert Downey Jr.. Anh vướng vào hàng loạt vụ lùm xùm liên quan đến hành vi sử dụng cocaine, heroin và cần sa. Chứng nghiện chất kích thích trầm trọng bắt nguồn từ tuổi thơ “vây quanh bởi ma túy” của Robert Downey Jr. Ngay từ khi lên 6, bố đã cho phép anh sử dụng cần sa; anh bắt đầu nghiện ma túy từ năm 8 tuổi.
Vụ bê bổi bắt đầu từ tháng 4/1996, khi Downey bị bắt giữ vì bị phát hiện tàng trữ heroin, cocaine và một khẩu súng .357 Magnum khi anh đang ở trên Đại lộ Sunset. Mặc dù được thả tự do một tháng sau đó, liên tiếp các vụ việc đột nhập nhà người lạ khi đang sử dụng ma túy hay không xuất hiện tại buổi kiểm tra của tòa án, khiến anh phải giam mình trong nhà tù xuyên suốt 6 tháng năm 1997.
Đến năm 1999, anh tiếp tục bở lỡ buổi kiểm tra ma túy bắt buộc và bị bắt giữ. Lần này, luật sư của anh Robert Shapiro khó lòng có thể bào chữa cho anh, và án 3 năm tù là hình phạt mà Downey phải chấp nhận. Tuy nhiên, may mắn thay, anh lại được tại ngoại sau 1 năm ngồi tù, với điều kiện phải đóng phạt $5,000 USD. Ngay sau đó, anh tham gia loạt phim truyền hình nổi tiếng Ally McBeal, và giành được giải thưởng Quả cầu Vàng dành cho Diễn viên Phụ Xuât sắc Nhất của Mảng phim truyền hình. Những tưởng sự nghiệp của Robert Downey Jr. sẽ khởi sắc trở lại, thì đến tháng 4/2001, cảnh sát lại tiếp tục bắt được anh đang lang thang sau khi sử dụng cocaine. Dù được thả ra sau đó, vụ việc này đã khiến Robert phải trả giá bằng vai diễn đình đám của mình trong Ally McBeal, vai diễn cho bộ phim danh giá America’s Sweethearts, và cả cơ hội tham gia vở diễn Hamlet của Mel Gibson. Tháng 7/2001, Robert Downey Jr. vào trại cải tạo trong 3 năm, trước khi được chính thức thả ra vào năm 2003. Kể từ đó, anh quyết tâm không dính vào con đường nghiện ngập như thời tuổi trẻ.
Robert Downey Jr. chính thức trở lại màn ảnh qua bộ phim The Signing Detective, nhờ có sự hỗ trợ rất lớn từ người bạn Mel Gibson, sau khi anh đã chi trả khoản tiền đảm bảo rằng Downey sẽ không nghiện ngập trở lại. Cũng nhờ Mel Gibson, Downey tiếp tục quay trở lại các dòng phim đại chúng qua sự tham gia tựa phim Gothika. Và cứ thế, Robert Downey Jr. dần lấy lại tiếng tăm của mình với tư cách là một diễn viên chuyên nghiệp. Năm 2008, Robert Downey Jr. gây chấn động thế giới điện ảnh, khi được Marvel tin tưởng cho vai diễn siêu anh hùng Iron Man. Và bộ phim trở thành một trong những thành tựu đỉnh cao của Robert Downey Jr. nói riêng, và làng điện ảnh nói chung. Khởi chiếu từ 30/4 /2008, bộ phim thu về 585 triệu đô la trên toàn cầu.
Chính sức nóng cực lớn từ bộ phim, lẫn tầm ảnh hưởng lan rộng mà nam diễn viên nhận được, trong cùng năm đó, Robert Downey Jr. được lọt vào top 100 người có tầm ảnh hưởng nhất thế giới, do tạp chí TIME bình chọn. Và một lần nữa, tài năng diễn xuất của nam diễn viên được đặt về đúng vị trí mà nó xứng đáng. Như thể, Robert Downey Jr. và Tony Stark đều là một. Sau thành công vang dội của Iron Man, và sau đó là hàng loạt bộ phim của Marvel Cinematic Universe có sự góp mặt của Iron Man, Robert Downey Jr. cũng xuất hiện ở đa dạng các vai diễn khác nhau trong một số bộ phim đáng chú ý như Tropic Thunder (2008), Sherlock Holmes (2009 & 2011), Dolittle (2019). Thế nhưng, người ta vẫn nhớ mãi về gã Tony Stark đại tài nhưng lắm tật, cùng một quá khứ đen tối từ gia đình, đi tìm câu trả lời của bản thân qua lớp giáp sắt tối tân.
Để có được thành công như hiện tại, đó là cả một quá trình quyết tâm vượt qua chính mình của Robert Downey Jr.. Sau khi hoàn tất quá trình cai nghiện vào năm 2003, anh hầu như không còn tiếp xúc với thuốc phiện. Vợ anh, Deborah Falconer, là người có cổng rất lớn trong việc giúp Downey từ bỏ thói quen bia rượu và sử dụng chất kích thích của mình bằng thiền, các liệu pháp và chương trình 12 bước, yoga hay kể cả theo học môn võ Vịnh Xuân. Robert Downey Jr. học võ từ Eric Oram, cũng là cố vấn võ thuật của anh trong các bộ phim. Miệt mài bám sát quá trình phục hồi và từ bỏ, tháng 12/2015, Robert Downey Jr. chính thức nhận được ân xá hoàn toàn, vô điều kiện từ Thống đốc bang California Jerry Brown, xóa bỏ tiền án ma túy của mình. Khi được hỏi về nguồn động lực giúp bản thân vượt qua lối sống nghiện ngập trên The Oprah Winfrey Show, Downey đã tự tin trả lời: “Thật sự không khó để vượt qua những vấn đề kinh khủng như vậy. Cái khó là bạn phải quyết định và bắt tay vào làm.”
Mỗi người đều có một quá khứ hay những góc khuất. Thế nhưng, quá khứ không quyết định được giá trị của chúng ta hiện tại, nếu bản thân mỗi người nhìn nhận được sai sót, và quyết tâm thay đổi bản thân để trở nên tốt hơn. Câu chuyện quá khứ của Robert Downey Jr. có lẽ sẽ khiến không ít người cảm thấy sốc, đúng vậy, anh đã đánh mất bản thân thời tuổi trẻ vì ma túy. Trong một khoảng thời gian rất dài anh bị xem là gã diễn viên bồng bột, nghiện ngập của điện ảnh Mỹ. Thế nhưng, chính sự thay đổi trong nhận thức cùng quyết tâm phát triển bản thân, Robert Downey Jr. đã làm được điều không thể, và trở thành một trong những diễn viên tiêu biểu của thời đại. Câu chuyện cuộc đời của Robert Downey Jr. chắc chắn sẽ để lại suy ngẫm, thậm chí là cảm hứng cho nhiều người.
