Hai loại hình nghệ thuật tưởng chừng không liên quan lại chạm mặt nhau đầy bất ngờ trong sự hợp tác của nhà thiết kế Cường Đàm và Điêu khắc gia Khổng Đỗ Tuyền. Ở Artifact, hai người nghệ sĩ khác biệt trong thế hệ đã tìm thấy tiếng nói chung đầy cảm hứng.

Hai thế hệ, hai loại hình, một góc nhìn nghệ thuật

Những ai quan tâm đến nghệ thuật điêu khắc Việt Nam đương đại chắc hẳn đã biết đến cái tên Khổng Đỗ Tuyền. Sở hữu gần 20 năm tuổi nghề, Khổng Đỗ Tuyền phần lớn lựa chọn khắc họa những ý tưởng của mình trên các khối đá và kim loại. Người ta cho rằng, có lẽ chỉ những vật liệu có “sức nặng” như đá và sắt thép mới đủ để vị điêu khắc gia này giải phóng năng lượng. Bởi lẽ những tác phẩm của anh chứa được một năng lượng dồi dào bên trong, là sự tĩnh tại nhưng chứa khả năng bùng nổ to lớn. 

Điêu khắc gia Khổng Đỗ Tuyền lựa chọn khắc họa những ý tưởng của mình trên các khối đá và kim loại.

Nếu Điêu khắc gia Khổng Đỗ Tuyền đại diện cho thế hệ nghệ sĩ đi trước với những tác phẩm ẩn chứa nội hàm sâu sắc, thì nhà thiết kế Cường Đàm lại được biết đến như một tài năng trẻ, gần gũi và mềm mại hơn trong lĩnh vực thời trang. Những thiết kế anh mang đến vừa quen mà lạ. “Quen” bởi từng chi tiết nhỏ trên bộ trang phục đều được lấy cảm hứng từ những nét văn hóa dân tộc thân thuộc: từ cổ áo dài, tà áo tứ thân, yếm đào, đến nón quai thao,… Nhưng “lạ” ở tinh thần đương đại được lồng ghép khéo léo, những chi tiết tưởng chừng như “quen” ấy được Cường Đàm biến tấu thật mới lạ, thật tài tình.

Nhà thiết kế Cường Đàm được biết đến nhờ những bộ sưu tập kết hợp giữa dấu ấn văn hóa dân tộc và tinh thần đương đại.

Hai người nghệ sĩ thuộc hai thế hệ, theo đuổi hai loại hình nghệ thuật khác nhau lại tìm thấy một điểm chung ở góc nhìn nghệ thuật. Khổng Đỗ Tuyền thừa nhận rằng, trước khi gặp nhà thiết kế Cường Đàm, anh chưa tiếp xúc nhiều với lĩnh vực thời trang, thế nhưng vị điêu khắc gia đã tìm thấy “tiếng nói chung” khi lắng nghe chặng đường sáng tạo những bộ sưu tập của nhà thiết kế trẻ.

Tôi trân trọng những câu chuyện của Cường. Khi Cường giới thiệu về bộ sưu tập của bạn ấy, tôi nhận ra những tác phẩm đó ẩn chứa tính điêu khắc ngay ở nét vẽ, ở hình khối.

– Khổng Đỗ Tuyền chia sẻ.

Chính thiết kế Cường Đàm cũng không ít lần bộc bạch, bản thân các thiết kế của anh cũng sở hữu những đường nét đặc trưng của điêu khắc. Từ bộ sưu tập Túi “Đàm” đến “Artifact”, tính điêu khắc luôn thể hiện ở những đường may liền khối, khiến mỗi chiếc túi, mỗi bộ đồ đều có được góc nhìn toàn vẹn dù ở bất cứ góc độ nào.

Tính điêu khắc là yếu tố xuyên suốt trong các sáng tạo của Cường Đàm.

Đối với Cường Đàm, cơ duyên gặp gỡ điêu khắc gia Khổng Đỗ Tuyền hơn một năm về trước ngay tức khắc đã khiến anh nhận ra điểm chung trong thiết kế của mình với những tác phẩm của người đàn anh: “Tôi nhìn thấy trong những tác phẩm của anh Tuyền tính “đọng”, ở cách anh tìm tới những phiến đá đã chịu bào mòn qua thời gian, ở cách chạm khắc nhưng vẫn giữ lại bản nguyên của vật thể. Điều này cũng giống như việc tôi tìm về những giá trị văn hóa truyền thống, biến đổi nhưng không làm mất đi bản sắc của chúng. Việc chạm khắc “rất ít” lên các khối đá cũng tạo cho tác phẩm của anh Tuyền một vẻ đẹp minimalism (tối giản), điều này cũng trùng khớp với tinh thần tôi luôn gửi gắm qua mỗi thiết kế”.

Sự “trùng khớp” bất ngờ ở tinh thần tối giản giữa hai người nghệ sĩ.

Nghệ thuật – dù ở trạng thái nào – cũng không ngừng chuyển động

Tính chuyển động trong điêu khắc được Khổng Đỗ Tuyền thể hiện ngay trong tên gọi của mỗi tác phẩm nghệ thuật: “Sóng”, “Chuyển động tròn”, “Chuyển động thẳng”,… Mỗi tác phẩm là cách anh khắc họa những “biểu đồ chuyển động” khác nhau trong cuộc sống.

Đó là dòng chảy chuyển động của chu kỳ cuộc sống, sự chuyển động của cuộc đời mỗi con người, hay đơn giản là sự sự biến đổi trong chính nội tâm, suy nghĩ của tôi trong từng giai đoạn.

– Điêu khắc gia cho biết.

Mỗi tác phẩm điêu khắc thể hiện một biểu đồ chuyển động trong đời sống.

Thật tình cờ khi tính chuyển động cũng là nét đặc trưng trong các thiết kế của Cường Đàm. Chúng được thể hiện rõ nét ở những đường cắt, dập li mạnh mẽ, khác lạ hay những đường cắt xẻ táo bạo. Nhà thiết kế trẻ cho rằng: “Tính chuyển động trong thời trang thể hiện nội tâm của một người phụ nữ hiện đại. Nếu tính “tĩnh” mang lại cảm giác an toàn, thì tính chuyển động thể hiện hình ảnh người phụ nữ mạnh mẽ làm chủ cuộc sống, không ngại đổi khác và làm mới bản thân”.

Chuyển động thường thấy trong các thiết kế của Cường Đàm.

Tính chuyển động không chỉ nằm ở đặc trưng trong mỗi tác phẩm, mà còn nằm ở cách hai người đàn ông lựa chọn hướng đi cho con đường nghệ thuật của mình. Triển lãm “News day” đầu tháng 4 năm 2022, khi ra mắt những tác phẩm mang hướng vận động và sắc thái mới, Khổng Đỗ Tuyền chia sẻ về sự “chuyển động” của chính mình sau 20 năm làm nghề ở những tác phẩm “mở” hơn, tương tác nhiều hơn với không gian.

Còn bộ sưu tập “Artifact” vừa qua cũng đánh dấu cho sự thay đổi trong những thiết kế vốn đã quen thuộc của Cường Đàm. Thay vì những thiết kế chiết eo ôm sát cơ thể, Cường Đàm mạnh dan lựa chọn những thiết kế phom dáng thoải mái, phóng khoáng hơn. Những tone màu rực rỡ như vàng cốm cũng nổi lên giữa những tone trung tính như trắng, đen, be thường thấy, mang lại nguồn năng lượng tươi mới và tràn đầy sức sống. 

Bộ sưu tập “Artifact” đánh dấu sự “chuyển động” của nhà thiết kế Cường Đàm.

“Nghệ thuật nên là thứ để người xem kể tiếp ra…”

Trong bộ ảnh kết hợp giữa thời trang và điêu khắc lần này, nếu cảm nhận và quan sát kĩ các tác phẩm điêu khắc của nghệ sĩ Khổng Đỗ Tuyền, ta nhận ra nét mềm mại, uyển chuyển bên trong những tác phẩm tưởng chừng như khô cứng. Còn đối với bộ sưu tập Artifact, người ta lại tò mò muốn tìm hiểu sâu thêm những ẩn ý bên trong những thiết kế vốn tưởng chỉ là những bộ trang phục bình thường.

Không khó để nhận ra rằng, hơn là mặt hình ảnh, sự kết hợp lần này còn ẩn chứa những thông điệp sâu sắc được gửi gắm bởi hai người nghệ sĩ. Họ đang từng bước xây những viên gạch nối liền bộ nghệ thuật điêu khắc đến gần hơn với đại chúng, đến được với nhiều người hơn trong đời sống xã hội. Đây cũng là điều mà Khổng Đỗ Tuyền và những người đồng hành luôn mong mỏi dựng xây trong suốt những năm vừa qua.

Hơn là mặt hình ảnh, sự kết hợp giữa thời trang và điêu khắc ẩn chứa những thông điệp sâu sắc.

Với tiếng nói của thời trang, nhà thiết kế Cường Đàm không ngần ngại khẳng định: “Tôi luôn mong muốn mọi người có thể nhìn nhận thời trang không chỉ là một lớp bao ngoài, không chỉ là vải và cắt may. Hơn thế, thời trang cũng mang trong mình sự sáng tạo vô tận, ẩn chứa những câu chuyện và thông điệp riêng mà những người làm nghề muốn gửi tới công chúng”.

Cường Đàm cũng chia sẻ, “Nghệ thuật là nên thứ để người xem kể tiếp ra…” chính là câu nói anh được truyền cảm hứng từ Điêu khắc gia Khổng Đỗ Tuyền. Quả thật, mỗi loại hình nghệ thuật đều sở hữu cách sáng tạo và những tiếng nói riêng. Và sự giao hòa của chúng, dưới cái bắt tay của những người nghệ sĩ tâm huyết, lại càng mang tới những cảm hứng mới lạ cho người đón nhận.