Lập trình viên Cao Chí Lũy (do chính Từ Tranh thể hiện) mỗi ngày phải chích isulin vì bệnh tiểu đường, đã gắn bó và đổ công sức cho công ty hơn 10 năm. Mỉa mai thay, một ngày nọ, anh được đánh giá là không đủ tiêu chuẩn làm việc và bị sa thải bởi chính thuật toán tối ưu hóa nhân sự do chính phòng ban anh phát triển.
Từ người đàn ông lo cho cả gia đình, nay Cao Chí Lũy đứng trước nỗi ê chề, cùng khoản chi phí khổng lồ mà anh phải trả vào tháng tới. Nhân vật chính có thử rải đơn xin việc khắp nơi, nhưng đều bị từ chối với lý do “quá tuổi”.
Cơ duyên mang anh đến với nghề tài xế công nghệ, nhưng hóa ra công việc này không nhẹ nhàng chút nào. Ngoài việc gặp phải với những hiểm nguy ngoài đường phố, anh còn đối mặt với sự thất vọng từ cha mẹ, bạn bè. Điều quan trọng nhất là, tương lai Cao Chí Lũy và gia đình anh sẽ đi về đâu?
Sau đại dịch Covid-19, nền kinh tế toàn cầu rơi vào vùng trũng suy giảm, mang đến những tác động tiêu cực cho người dân. Giống phần còn lại của thế giới, những doanh nghiệp xứ tỷ dân đối mặt với nhiều lựa chọn khắc nghiệt, dẫn đến hệ lụy là chính sách cắt giảm hàng loạt nhân sự của nhiều doanh nghiệp. Nhiều người đàn ông, phụ nữ dù có bằng cấp và thâm niên lâu năm vẫn bị đào thải, một sáng thức dậy từ trụ cột gia đình bỗng trở thành gánh nặng cho cả nhà.
Vì vậy, việc một quản lý cấp trung như Cao Chí Lũy trở thành nhân viên giao hàng được phim khắc họa một cách nhẹ nhàng, như là lẽ thường tình. Qua lời thoại của các nhân vật, Từ Tranh không ẩn ý hay đề cập shipper như một nghề “thấp hèn”, mà chỉ nhấn mạnh sự rủi ro và tính bấp bênh. Nhưng sau tất cả, thông điêp chính của Ngược dòng cuộc đời vẫn là vượt qua hoàn cảnh, dùng thế mạnh của bản thân để tiến bước.
Cái hay của kịch bản là không xây dựng nhân vật chính một cách rập khuôn. Anh không có sức bền của tuổi trẻ, cũng không đủ bất chấp. Điểm mạnh của anh nằm ở tinh thần cầu thị, cũng như trí tuệ. Ở nửa sau phim, nhờ sử dụng kiến thức lập trình viên để tối ưu ứng dụng giao hàng, Cao Chí Lũy có những tính toán chiến thuật, cùng sự chủ động trong công việc. Anh cũng thay đổi cách giao tiếp, từ đó được khách hàng và đồng nghiệp yêu quý hơn.
Ngược dòng cuộc đời thắp lên ngọn lửa hy vọng, cho những ai đang vất vả mưu sinh, dành từng đồng bạc để chăm lo cho hạnh phúc gia đình. Nghề nghiệp nào cũng cao quý và có cơ hội đổi đời, miễn sao mỗi người biết cách đặt góc nhìn đúng, biết nỗ lực, biết tìm ra thế mạnh của bản thân. Cứ cố gắng hết sức, tổ nghiệp tự khắc chấp cánh.
Nếu như Châu Tinh Trì làm Vua hài kịch để tri ân diễn viên quần chúng, thì Từ Tranh chọn chấp bút cho kịch bản về những “anh tài” thầm lặng. Trong khi các “extra” giúp cho cảnh phim chân thực hơn, thì những người tài xế công nghệ đóng vai trò hậu cần, mang đến cho người dân thành thị niềm vui về cả vật chất và tinh thần. Họ cũng là người dễ nhận phần thiệt thòi về mình, tuy nhiên lại luôn như vô hình giữa xã hội.
Chỉ vài năm trở lại đây, khi các nền tảng video phát triển, mọi người mới có góc nhìn cảm thông hơn về nghề tài xế công nghệ, đặt cho họ biệt danh “những hiệp sĩ vô danh”. Tác phẩm của Từ Tranh khắc họa những nỗi niềm của giới shipper, mà hẳn những ai chưa từng tay cầm lái, tay “bốc đơn” sẽ không tưởng tượng được.
Trên phim, đạo diễn Từ Tranh chắt lọc những trắc trở, oái oăm mà tài xế công nghệ thường gặp trong lúc hành nghề, rồi… dồn hết vào ngày đầu tiên đi làm của Cao Chí Lũy. Xe hết điện, đường hẻm thì như mê cung, giao chậm một giây cũng bị khách hủy đơn. Dự tính ban đầu của nam chính là sẽ thu về 15 nghìn tệ, nhưng đến cuối tháng, trừ hết tổn thất, anh chỉ được 4 nghìn. Dẫu điều này khiến kịch bản có hơi sắp đặt ở nửa đầu phim, nhưng cũng giúp khán giả ngay lập tức hiểu được các áp lực không biết kể cùng ai của các bác tài.
Người giao hàng có thể mạo hiểm tính mạng băng qua mưa bão, lội bộ hơn 10 tầng lầu để một phần ăn nóng sốt, một món quà xinh đẹp đến được với khách hàng. Tài xế cũng phải nhịn nhục trước những đòi hỏi vô lý, sự trễ nải từ “thượng đế”, bởi mọi cuộc tranh cãi dù ai là người đúng, thì “đánh giá một sao” và bình luận xấu luôn chờ đợi họ. Hay nhìn cảnh Cao Chí Lũy gục xuống mặt đường vì hạ đường huyết, người xem, nhất là những ai từng chung cảnh ngộ, không khỏi chua xót.
Tuy nhiên, biên kịch cũng không cố gắng bi kịch hóa câu chuyện. Những khách hàng khó chiều không đóng vai trò phản diện, mà chỉ là những bài học kinh nghiệm giúp Cao Chí Lũy thêm vững tay lái. Có bao nhiêu người hách dịch, thì cũng có từng ấy người tốt, sẵn sàng giúp đỡ, ủng hộ anh. Hạnh phúc nhất, là khi gia đình Cao Chí Lũy, gồm cha, mẹ và vợ con, cũng chịu chấp nhận việc anh trở thành người giao hàng, không những thế còn tìm mọi cách để trợ lực cho anh.
Với kịch bản nhẹ nhàng nhưng sâu cay, Ngược dòng thời gian như người tài xế thầm lặng, len lỏi mọi ngách đường để đi đến trái tim người xem. Khó có thể tìm được điểm chê đối với phim, khi mỗi tình tiết, câu chuyện được truyền tải đều thực tế, giàu tính trải nghiệm.
Sau khi xem phim, khán giả sẽ có góc nhìn khác với thân phận các bác tài. Phải đặt lăng kính đằng sau vai người tài xế, tác phẩm mới có thể truyền tải một lát cắt khác của đời sống thành thị, luôn hiện hữu nhưng ít ai nghĩ đến. Xuyên suốt phim, đạo diễn cũng gửi gắm thông điệp rằng nếu tài xế công nghệ đã hết lòng, thì khách hàng cũng nên có thái độ chân thành, tôn trọng hơn để khích lệ họ.
