Câu trả lời, hóa ra phức tạp hơn những gì bạn có thể hình dung. Và càng hỏi, thì lại càng rối. Là phái nam, chắc chắn các anh sẽ nói: “Tôi sẽ là người trả tiền trong buổi hẹn hò!” Nhưng có bao nhiều phần trăm chắc chắn và tự nguyện trong câu nói đó?

Xe đạp, que kem, bờ hồ & câu chuyện hẹn hò muôn thuở

Thú thực là mỗi khi gặp ai đó mới và chuẩn bị cho buổi hẹn hò đầu tiên, tôi luôn ước có thể quay phắt về thời ông bà mình: một cái xe đạp, mua hai cây kem, rồi ra bờ hồ ngồi. Thành phố có cái hồ nào, thì tôi sẽ ngồi ở cái hồ đó. Buổi hẹn thứ hai cũng như vậy. Lại cây kem và bờ hồ. Cho đến khi giai đoạn hẹn hò hoặc kết thúc hoặc biến thể thành thứ gì đó nghiêm túc hơn. Cuộc đời sẽ dễ dàng hơn không? Không có những nhà hàng, quán bar sang trọng, cũng không ai phải đau đầu “giải mã” địa điểm gặp gỡ có ý nghĩa thế nào: đi uống café thì rõ ràng người đó chưa thích mình lắm mới hẹn giữa ban ngày ban mặt cho một buổi café thông thường; hẹn ở nhà hàng thì chứng tỏ đó người ta nghiêm túc muốn có một buổi hẹn tử tế trọn vẹn với mình; hẹn thẳng ở quán bar vào buổi tối thì cũng chẳng khác nào một lời mời đến cái giường của họ…

Thôi thì đủ phỏng đoán, rồi cũng phải dựa vào những bối cảnh hẹn hò như vậy để chúng ta tìm ra trang phục phù hợp, rồi ai mà biết mình sẽ cần phải chi trả vào những thứ gì trong một buổi hẹn như vậy. Nên tốt nhất cứ mang thêm ít tiền, kèm thêm chiếc thẻ ngân hàng (phải đảm bảo thẻ hoạt động bình thường, vì chẳng ai muốn một viễn cảnh “Xin lỗi anh/chị, thẻ không hoạt động, anh chị có thẻ nào khác không ạ?” xảy ra!)… Hẹn hò thời hiện đại là những kịch bản mở, diễn biến và thậm chí cao trào là câu hỏi để ngỏ, kết thúc ở đâu thì cũng phải trải qua nó bạn mới biết được. Kênh giải trí ăn khách của Anh Channel 4 dường như đã nhận ra tiềm năng vô hạn của những kịch bản hẹn hò, nên họ mới quyết định “mai mối” người dưng với nhau qua sóng truyền hình, đưa hai con người vừa ngại ngùng chào hỏi nhau đến thẳng bàn ăn tối với nến, hoa, rượu vang… những đại diện cho một sự lãng mạn công nghiệp. Về cơ bản thì sau tất cả những sự kiện xảy ra ở bàn ăn, họ sẽ được hỏi có muốn một cuộc hẹn thứ hai với đối phương không.

Nhưng thú vị hơn cả, là kênh Youtube của chương trình này có hẳn một chuỗi những video cắt ra từ các tập, người ta đặt tên cho nó: “Who Should Pay The Bill on a First Date?” – “Ai sẽ là người trả tiền cho buổi hẹn hò đầu tiên?” Thành công của một show truyền hình thực tế đến mức trong 8 năm mà có tới 22 mùa và 200 tập chỉ riêng phiên bản Anh, có khi cũng chỉ nằm ở những tình huống dở khóc, dở cười diễn ra trong vài phút lên sóng, khi chàng và nàng hoặc cãi cọ nhau đòi trả tiền, hoặc bình yên chấp nhận một thỏa thuận ngầm sòng phẳng chia đôi, hoặc cô gái mỉm cười ngại ngùng chờ người kia thanh toán như thể đó là chuyện hiển nhiên nhất trên đời. Hoặc cũng có khi giật gân ly kì đến mức chỉ chuyện trả tiền thôi cũng dẫn đến cả cuộc tranh luận về nữ quyền ở thế kỷ 21. Những phản chiếu rõ rệt về một đời sống yêu đương nhộn nhịp ngoài đời ấy thì có khác gì cách chúng ta tiếp cận vấn đề này trong chính thực tế của mỗi người. Nếu một ngày buồn chán bạn gõ câu hỏi rằng ai là người nên trả tiền cho buổi hẹn hò lên Google, sẽ có đến 969.000.000 kết quả tìm kiếm hiện ra trước mắt bạn. Con số khổng lồ ấy đã đủ để lý giải một sự lúng túng mà chỉ có thời hiện đại người ta mới gặp phải.

Khoảnh khắc quan trọng của một mối tình?

Chuyện xe đạp, cây kem, bờ hồ… là tôi lấy ra từ những bộ phim đen trắng Việt Nam ngày xưa, cái thời những buổi hẹn hò xem ra có vẻ đơn giản, e ấp, cùng một công thức: chàng trai sẽ là người mua kem, chàng trai sẽ là người đạp xe, chàng trai sẽ là người mua kem lần sau, và cũng sẽ lại là anh ta đạp xe lần sau… Đó là một quy luật bất thành văn, cô gái thậm chí mặc định rằng đàn ông phải trả tiền thời này thì mới chứng tỏ anh ta có thể lo cho tương lai gia đình con cái về sau. Quy chuẩn chọn chồng có khi cũng bắt đầu từ những que kem “ai đó” trả tiền như vậy.

Nhưng tôi lại là người ở thời đại này, nơi bất cứ buổi hẹn nào cũng sẽ có một khoảnh khắc “nguy hiểm”: khi phục vụ mang hóa đơn ra bàn ăn khiến cặp đôi đang hẹn hò đồng loạt phản ứng, họ sẽ nhìn nhau không biết nên làm gì mới phải. Nhất là ở những cuộc hẹn đầu tiên khi họ không hiểu rõ về đối phương và thói quen ứng xử tiền bạc của họ. Nói “nguy hiểm” bởi chỉ một lựa chọn hay giàn xếp đơn giản như vậy cũng có thể chính là miêu tả ngắn gọn nhất về hình ảnh của bạn với tư cách một người có triển vọng hẹn hò hay không? Với phụ nữ, đàn ông trả tiền thì cũng như đang thể hiện tình cảm (theo nhà tâm lý học Marisa Cohen, 2016), nhưng với cánh đàn ông, việc trả tiền lại gắn với kỳ vọng tình dục nhiều hơn. Vậy nên chỉ riêng chuyện nhìn bill rồi nhìn nhau cũng đủ thấy những cặp đôi kỳ vọng điều gì từ đối phương: tình cảm hay tình dục, hay cả hai, hay có khi, đó cũng chỉ là một kiểu tự mãn với túi tiền của mình hay một hình thức đấu tranh vì bình đẳng giới…

Khi sự bình quyền ngày càng được phân tách rạch ròi ở bất cứ lĩnh vực nào, từ chốn công sở về đến phòng ngủ, từ chính trường thế giới cho đến căn bếp nhỏ, ranh giới giữa “phái mạnh” và “phái yếu” giờ nằm gọn ở việc nhận thức của ai đó cấp tiến hay bảo thủ. Nhưng rồi, khi quay trở về vấn đề muôn thưở như việc trả tiền cho buổi hẹn, những con số thống kê vẫn sẽ khiến những cái đầu đầy lý tưởng của xã hội phải bất ngờ. Một khảo sát về mối quan hệ giữa tình yêu và tài chính của Money and SurveyMonkey chỉ ra rằng có tới 78% người tham gia (cả nam và nữ) đồng tình rằng đàn ông nên trả tiền cho buổi hẹn đầu tiên. 85% đàn ông (so với 72%) phụ nữ nghĩ rằng họ nên là người trả tiền. Và thậm chí sau cuộc hẹn đầu tiên, đàn ông vẫn là những người nghĩ mình nên trả nhiều hơn chỉ bởi họ cảm thấy “tội lỗi” khi để phụ nữ chi tiền. Vô hại là thế, nhưng xã hội của những sự nhạy cảm coi điều này như một biểu hiện của “phân biệt giới cảm tính” khi coi phụ nữ luôn là người nên được yêu thương và cần sự bảo vệ của đàn ông. Rốt cục dù đó có là cây kem của quá khứ hay bữa tối của hiện tại, những quan niệm mặc định vai trò giới tính đã ăn sâu vào tâm trí loài người vẫn sẽ thúc đẩy họ hành xử chẳng đúng với quy luật biến thiên nhộn nhịp của cái gọi là “politically correct” – đúng đắn về mặt chính trị.

Hẹn hò rồi trả tiền, thế nào mới đúng?

Càng cố trả lời, thì người ta càng sai. Vì mặc định vai trò giới đã ngày càng vô lý ở bất cứ xã hội đương thời nào, bởi chẳng phải mối quan hệ nào xung quanh bạn cũng là đàn ông và phụ nữ đang trong giai đoạn tìm hiểu nhau. Còn những cặp đôi gặp gỡ trên ứng dụng hẹn hò cho một đêm với không trông mong, kỳ vọng vào tương lai hạnh phúc, họ lấy điểm nền ở đâu để mà phân định ai trả tiền ai không, có là ai thì việc một bên trả tiền cũng trở thành một kiểu “tiền tệ” méo mó cho việc ân ái phía sau. Và nếu theo cái quy luật “phái mạnh trả tiền” thì các cặp đôi đồng tính hay giới tính linh hoạt có lẽ nên bỏ qua bước hẹn hò rối rắm cho lành.

Mất nhiều thời gian và thậm chí chút đau thương để những công dân đã và vẫn đang hẹn hò nhận ra rằng việc trả tiền cho những buổi hẹn chẳng khác gì đề tựa cuốn tiểu thuyết “Kiêu hãnh và Định Kiến” của nhà văn Jane Austen viết từ thế kỷ 17. Tiền nong và yêu đương luôn đi kèm những kỳ vọng, những “kiêu hãnh” và những “định kiến giới”, từ bất cứ đối tượng nào có tâm trạng muốn tìm hiểu yêu đương, hay chỉ đơn giản là vui vẻ một đêm, dù họ có là ai, xu hướng tình dục của họ là gì. Jane Austen giải quyết xung đột trong cuốn tiểu thuyết nổi tiếng thế giới của bà bằng cách gạt bỏ sự kiêu hãnh cá nhân và định kiến với đối phương của các nhân vật. Với những con người ngoài tiểu thuyết, đây cũng nên là gạch đầu dòng cho cuốn sổ tay hẹn hò thời hiện đại. Khi đó, bạn sẽ không ngay lập tức khăng khăng đòi trả tiền. Với bạn nó thể hiện sự hào hiệp, với người khác có khi bạn chỉ đang ngạo mạn mà thôi. Tất nhiên, ai cũng có thể là người trả tiền, nhưng đó nên là quyết định sau khi cảm xúc của đối phương được bộc lộ rõ ràng với vấn đề này. Nếu sự việc trở nên rối rắm, luôn có kế hoạch B: chia đều cho cả hai bên.

Tôi hỏi những người bạn của mình, cả những cặp đôi thẳng lẫn đồng tính, ai cũng đều vui vẻ với giải pháp, người này trả bữa này, người kia trả bữa khác, và nếu ga lăng lắm thì anh trả 5 lần em cũng nên trả 3 lần… Cách thức tiếp cận chuyện tiền bạc khi hẹn hò không phải ai cũng giống nhau, nhưng chìa khóa ở đây lại vô cùng đơn giản: hãy đối diện với vấn đề này từ ngay những ngày đầu, theo cái cách cả hai đều cảm thấy thỏa đáng và thoải mái. Vì suy cho cùng, đời nay đã bỏ quá xa những cuốn phim đen trắng của xe đạp, bờ hồ và những que kem….

Bài: Vân Anh