Lần đầu “mục sở thị” bộ sưu tập những nút keycap thủ công quý hiếm của nhà sưu tầm Sinh Trần, tôi phải thừa nhận là sự tinh xảo phi thường của chúng đã làm tôi lóa mắt. Nhưng điều làm tôi ấn tượng hơn cả, đó là các nghệ nhân chế tác người Việt đang rất được yêu mến ở thị trường trong và ngoài nước.
Xin chào anh Sinh Trần, tôi cảm thấy rất hào hứng khi có cơ hội trò chuyện cùng anh trong ấn phẩm lần này. Trước là vì tò mò về quá trình sưu tầm các keycap thủ công (keycap artisan) của anh, sau là vì tôi cũng đang đầu tư vài bàn phím cơ để phục vụ công việc của mình. Việc thấy anh sưu tầm những mẫu keycap tuyệt đẹp thế này làm tôi cũng ấp ủ suy nghĩ tậu về cho mình vài nút. Anh có thể chia sẻ về niềm đam mê của anh với keycap thủ công một chút không?
Cảm ơn bạn, tôi cảm thấy rất hào hứng khi có cơ hội chia sẻ đến các bạn đọc Men’s Folio về thú sưu tầm này của mình. Cũng giống bạn, tôi tìm thấy thú vui sưu tầm keycap thủ công từ sở thích chơi bàn phím cơ (cười). Cộng đồng bàn phím cơ rất rộng, người chơi bàn phím, người chơi keycap, người chơi về keycap thủ công… Việc sở hữu keycap thủ công cho tôi cảm giác hạnh phúc và tự hào, vì mình sở hữu những món đồ mà nhiều người đang thèm muốn. Điều tuyệt vời là khi chơi lâu năm, tôi cùng những người bạn của mình xây dựng được cộng đồng lớn mạnh Vietnam Artisan Community (VAC), hỗ trợ rất nhiều cho những bạn mới chơi keycap artisan sau này, lẫn các nghệ nhân. Đây cũng nơi các bạn chia sẻ những kiến thức về thú chơi này, chứ không riêng gì việc trao đổi/giao dịch keycap.
Anh sưu tầm từ cuối năm 2015 và đã sở hữu hơn 100 nút keycap đến từ các quốc gia khác nhau. Bằng cách nào mà anh “thu hoạch” được nhiều như thế?
Có nhiều cộng đồng chơi keycap trên khắp thế giới. Trong đó, Việt Nam có rất nhiều nghệ nhân nổi tiếng, những mẫu keycap thủ công của họ luôn được bạn bè quốc tế săn lùng. Hay nói cách khác, Việt Nam là cường quốc về keycap thủ công. Độ bền không phải nói, còn giá trị thì rất cao. Ví như keycap hiếm Darkstar Sirius, sẽ có giá khoảng 100 – 130 đô-la Mỹ, đã là ấn tượng so với chi phí sản xuất, nhưng ở thị trường mua đi bán lại, những bạn sưu tầm sẵn sàng trả mức giá 600 – 1200 đô-la Mỹ. Do đó, ưu thế của những người chơi Việt Nam là rất lớn. Vì các nghệ nhân người Việt sẽ ưu tiên phát hành các mẫu hiếm và đẹp cho thị trường nội địa.
Thật ra, tỷ lệ mà một người chơi có thể trúng để có quyền mua một mẫu nút hiếm là rất thấp. Ví dụ như có 15 mẫu được mở bán thì có đến 1000 lượt đăng ký chẳng hạn. Lúc này, người mua được keycap hiếm đó, sẽ có cơ hội trao đổi với người chơi khác những mẫu hiếm tương đương, mà họ ao ước. Việc trao đổi và mua bán liên tục đó đã tạo thành một thị trường keycap sôi động.
Những nhà bán thường ưu tiên cho người có danh tiếng tốt, thay vì người thường xuyên mua đi bán lại với giá cao. Chúng tôi rất quan trọng chuyện chơi đẹp với nhau và với những nhà chế tác đã rất tâm huyết cho sáng tạo của họ.
Nhân đang nói về Darkstar Sirius của anh, mẫu keycap chỉ tồn tại 2 nút trên thế giới, có giá trị lớn đến mức mà những người nước ngoài sẵn sàng trả hàng nghìn đô để sở hữu nó. Anh có thể chia sẻ nhiều hơn về nó không?
Nó là sự tự hào và niềm hạnh phúc vô cùng lớn của tôi vì đã vượt ra khỏi giá trị của một món đồ sưu tầm, mang đến sự hữu ích thiết thực. Cách đây không lâu, tôi có một người bạn mắc bệnh ung thư, nên đã quyết định tạo một sự kiện và quyên góp con đó cho cộng đồng. Những người chơi có thể mua vé rút thăm trị giá 100 nghìn. Càng mua nhiều vé thì cơ hội trúng con đó càng cao. Số lượng vé bán ra thu về 107 triệu. Các bạn nước ngoài mua rất nhiều, có người mua đến 100 vé.
Khi sự kiện thu hút được nhiều người tham gia và biết đến hơn, thì bạn bè của tôi cũng nhập cuộc bằng cách quyên góp thêm các nút khác của họ để người chơi có thêm nhiều phần quà. Không chỉ mua vé, người chơi còn gửi lời động viên đến người bạn đang chữa bệnh của tôi. Thật sự rất vui và xúc động!
Tôi nghĩ sưu tầm nói chung và keycap thủ công nói riêng không chỉ thể hiện đam mê của một người, mà còn là cá tính và những kỳ vọng sâu xa của họ. Vậy thì việc sưu tầm này có ý nghĩa thế nào với anh, ngoài là một thú chơi?
Chắc chắn đầu tiên, đó phải là giá trị sưu tầm. Khi bạn sở hữu được một nút từ các nghệ nhân hàng đầu, cộng đồng càng tôn trọng bạn hơn. Và trong những buổi giao lưu tụ họp, mọi người sẽ trầm trồ với những bộ sưu tập hiếm có khó tìm của bạn.
Mỗi người sẽ có những cách chơi khác nhau, có bạn thích chơi một màu duy nhất, có bạn thích chơi bộ 5 con, còn tôi thích chơi theo những nghệ nhân chế tác hoặc theo set. Tôi là người thích chơi monochorme, nên nghệ nhân nào mà tôi thích ra mắt mẫu monochorme là tôi mua ngay. Khi tôi trình làng bộ này, mọi người đều ngả mũ thán phục. Khi mới chơi, keycap nào tôi cũng theo, nhưng lâu dần thì tôi khôn ngoan hơn, biết đâu là mẫu mà mình nên tậu về. Khi bạn là một người chơi lâu năm, kiến thức của bạn cũng là nguồn thu tài chính. Phàm cái gì mà cứ liên tục bỏ tiền nhưng không sinh lợi thì rất mau chán.
Bên cạnh đó, thú chơi này còn giúp tôi kết nối nhiều mối quan hệ đáng quý, cho tôi cơ hội nghề nghiệp. Từ khởi điểm là một sở thích, tôi thành lập VAC, một cộng đồng mà tôi vô cùng tự hào.
Là một người chơi lâu năm và am hiểu thị trường này, anh đánh giá thế nào về khả năng thanh khoản của keycap?
Điểm thú vị và thiết thực của thú chơi keycap đến từ việc bạn không bao giờ bị mắc kẹt với nó. Khi bạn muốn thử nghiệm một thú chơi mới và cần thu hồi vốn để tái đầu tư, thì bạn không gặp bất kỳ khó khăn nào trong việc chuyển nhượng keycap.
Khả năng thanh khoản của keycap rất tốt, không bị ảnh hưởng bởi thời giá, cùng lắm là bán ra đúng giá mình mua thôi.
Bên cạnh việc chúng ta có một cộng đồng những người cùng sở thích, thì VAC còn có những hoạt động khác để làm cho thú chơi này được ngày càng nhiều người biết đến hơn chăng?
Chúng tôi lan tỏa niềm đam mê keycap thủ công với nhiều hoạt động, có thể kể đến các kỳ thi ảnh, kỳ thi sáng tác, kỳ thi tô màu… mà VAC kết hợp với các nghệ nhân. Đơn cử, họ sẽ đưa mẫu thiết kế có lồng ghép hình ảnh/ký tự của VAC, và người chơi nào có ý tưởng phối màu đẹp nhất thì mẫu đó sẽ được hiện thực hóa. Bạn có thể hiểu nôm na như một sự “collab” giữa các nghệ nhân và người chơi cũng không sai. Khi các nhà chế tác muốn thử nghiệm các sáng tạo mới, họ có thể nhờ cộng đồng giúp sức; và đổi lại, thì người thắng cuộc sẽ sở hữu mẫu keycap độc nhất vô nhị đó.
Cảm ơn những chia sẻ thú vị của anh!
