Từ những ngày thơ bé, tôi đã thích chụp ảnh và nghe nhạc. Lớn lên, tôi theo học Trường Đại học Kiến trúc, khoa Mỹ thuật Công nghiệp. Sau khi tốt nghiệp, tôi có cơ hội làm các công việc liên quan đến những thứ mình tưởng tượng và yêu thích, như thiết kế bìa album, làm Giám đốc sáng tạo và Giám đốc nghệ thuật cho các tạp chí Việt Nam, và hiện nay là đạo diễn sân khấu. Tôi không hoạt động nghệ thuật sớm, nhưng may mắn là tôi hiện thực hóa những gì mình yêu thích thuận lợi như một dòng chảy êm đềm. Sự suôn sẻ ở đây được làm nên từ tinh thần quyết liệt theo đuổi giấc mơ và sự bồi đắp của tôi mỗi ngày.
Khi làm đạo diễn sân khấu, bạn không phải một nghệ sĩ sáng tạo độc lập, mà cùng làm với hàng trăm con người. Bạn chỉ là đầu tàu lèo lái con thuyền đi đến đích. Tôi luôn tự hỏi nếu tôi làm việc trong tập thể, thì tính sáng tạo cá nhân có còn hay không? Qua một thời gian dài làm nghề, tôi dần tìm ra cách sáng tạo, cách suy nghĩ, để hướng mọi người đến tính cá nhân của mình. Tôi từng dùng hình ảnh mang kỷ niệm cá nhân như tổ chim, chiếc lá bồ đề, một quả trứng… để làm ý tưởng sân khấu. Đó đều là những hình ảnh mà ai cũng có thể nắm bắt và hiện thực hóa. Sự thân thuộc đã giúp chúng tôi dễ dàng đối thoại với nhau hơn.
Có 3 cuộc đối thoại. Trước tiên là đối thoại với bản thân. Dù đã làm nhiều sân khấu khác nhau trong 10 năm, mỗi khi bắt đầu một chương trình mới, đầu óc tôi trống rỗng với câu hỏi “Bắt đầu từ đâu bây giờ?” Sự run rẩy và lo sợ trong tôi luôn thường trực. Nhưng ở cuối mỗi hành trình, từ nỗi sợ “không biết làm gì” đến một sân khấu thành hình, tôi lại thấy vui như trẻ nhỏ nhận được một món quà. Thứ hai là cuộc đối thoại với ekip. Đây là cuộc đối thoại quan trọng nhất vì họ là người biến những ý tưởng vô hình của mình thành hữu hình.
Sau cùng là cuộc đối thoại với người thưởng thức. Tôi suy nghĩ nhiều về tính tồn tại trong các sáng tạo của mình, nó vốn dĩ không phải là một tác phẩm nghệ thuật tồn tại cùng thời gian. Dù sân khấu có hoành tráng và rực rỡ đến mấy cũng mất đi, chỉ còn lưu lại bằng hình ảnh. Vì chỉ diễn ra trong một khoảng thời gian nhất định, nên nó đòi hỏi sự thưởng thức mang tính tập trung của những người nghệ sĩ và khán giả.Đây là cuộc đối thoại rất quý giá với tôi vì tính hữu hạn của nó.
Tôi cũng có sự mưu cầu được thể hiện của người làm sáng tạo. Nhưng sự lo sợ và thận trọng tôi dành cho nghề đến từ việc trăn trở “tạo ra một tác phẩm”, chứ không phải mối bận lòng “tác phẩm này phải xuất sắc hơn tác phẩm trước”. Tôi nghĩ hành trình đó đôi khi rất đơn độc. Tôi luôn được mọi người quan tâm và khen ngợi khi các tác phẩm của tôi thể hiện sự cô độc, nhưng giờ tôi lại nghĩ, có lẽ do mọi người cũng mưu cầu điều đó (cười).
Sự tự do trong sáng tạo của tôi được đúc kết từ trải nghiệm. Tự do tôi nói đến không phải là một người mãi miết đi tìm sự tự do, mà là hãy đi tìm sự tự do trong cái hộp, trong khuôn khổ, mà đại diện ở đây là sân khấu. Việc làm sáng tạo trong cái hộp thì tự do ở đâu? Tự do là tôi được chọn chính chiếc hộp đó để sống, để tan đến tận cùng. Khi bạn ở trong chiếc hộp, hãy nghĩ rằng mình “được” đặt trong chiếc hộp đó thay cho cảm giác “bị nhốt”, lúc đó bạn sẽ biết cách tìm ra được nhiều niềm vui!
Tôi nghĩ tôi biết cảm nhận của bạn đến từ đâu. Kỳ thực tôi rất quan tâm đến những bài thơ Haiku, nghệ thuật cắm hoa Ikebana, liệu pháp tắm rừng, phong cách Wabi sabi. Qua những bộ môn nghệ thuật đó, tôi thấy mình bình yên giữa những bộn bề của công việc và những vận hành của cuộc sống. Tôi nghĩ sự bình tĩnh nhất định của mình hình thành nên các tạo vật mỹ thuật tự toát lên câu chuyện. Tôi rất thích tạo ra sự tĩnh lặng sôi động trong phong cách thực hành sáng tạo của mình. Trên hết, tôi nghĩ việc sáng tạo phải để chính tôi thưởng thức trước tiên (dù nó sẽ có cuộc đời mới trong những suy niệm của khán giả) đã giúp mọi người hiểu hơn về chủ nhân của nó (cười).
Không gian và thời gian đều tạo ra những cảm giác khó tả thành lời, và “cảm giác” là điều làm tôi ám ảnh. Bởi chính thứ cảm giác của người làm sáng tạo mới là điều vô cùng quan trọng, nó quyết định rất lớn trong việc truyền tải ý niệm của mình đến người thưởng thức. Dù bằng sự vô ngôn, mọi người vẫn nhìn thấy muôn vàn điều được tôi cất giữ rất kín đáo trong lòng.
Nói chuyện với chính mình tốn nhiều năng lượng nhất. Bản thân chúng ta là một cá thể phức tạp, vật lộn với quá nhiều thứ trong vũ trụ của chính mình. Chỉ việc tự dàn xếp với mình để ngừng sự hỗn mang trong lòng đã là một hành trình dài.
Cảm ơn những chia sẻ thú vị của anh!
