Bạn tôi đã nói như vậy. Một anh chàng trên ba mươi tuổi vừa mới bước qua một cuộc chia tay êm đềm như nhiều cuộc chia tay đó. Đó cũng là anh chàng đã không yêu thì thôi, một khi yêu rồi thì đó chắc chắn sẽ phải là một mối quan hệ dài lâu từ ít nhất 2-5 năm. Cũng là anh chàng này thỉnh thoảng trò chuyện với tôi về người bạn của mình và bản tính hay thích tán tỉnh những cô gái khác (dù anh chàng này cũng đã có một cô bạn gái). Vì thế, bạn sẽ chẳng bất ngờ với sự ngạc nhiên của tôi khi nghe bạn mình “tự dưng” có một tuyên bố xanh rờn về chủ đề phản bội.
“Nếu họ không đi quá giới hạn thì chẳng có vấn đề gì với tớ. Có một số không nhỏ những người phản bội không lúc này thì cũng lúc khác.”
“Đi quá giới hạn?”
“Kiểu tấn công tình dục hay đại loại vậy.”
“Còn phản bội thì không chắc?”
“Không! Tớ không nghĩ vậy!”
Đó chính xác là cuộc hội thoại chúng tôi đã có. Nếu người tôi nói chuyện cùng là một gã lăng nhăng (như bạn của anh chàng), thì chắc chắn tôi đã chẳng hoài nghi như vậy với chuẩn mực linh hoạt của anh chàng. Nhưng khi bạn mình một mực khẳng định niềm tin với một định nghĩa tưởng đã quá rõ ràng điều tiếng như phản bội, tôi buộc phải suy nghĩ về nó. Và càng tìm hiểu, tôi càng nhận ra sự phản bội chẳng đơn giản như việc bạn lên giường với ai đó khi đang ở trong một mối quan hệ, hay cặp kè với vài ba người cùng một lúc.
Theo từ điển, sự bội tín, không chung thuỷ có nghĩa “xâm phạm một cam kết chung giữa hai người ở trong một mối quan hệ, bao gồm cả về mặt thể chất và tinh thần”. Định nghĩa này tuy nhiên lại khác nhau với mỗi người. Người này có thể coi việc thấy người yêu hay vợ/chồng của mình xem phim sex là một kiểu không chung thuỷ, trong khi người kia có thể coi việc này là bình thường nhưng lên giường với người khác là phản bội. Trên thực tế, sự không chung thuỷ có thể được hiểu thậm chí rộng hơn (nhưng cũng không rộng đến thế!). Dù có bất cứ hành vi nào liên đới đến chuyện vi phạm quy ước trong một mối quan hệ, chúng cũng sẽ chỉ nằm trong 7 trạng thái “không chung thuỷ” được công nhận.
Một số trạng thái rất thông thường, bạn hẳn đã nghe thấy ở đâu đó như phản bội về thể chất (làm tình với ai đó khác); phản bội về tinh thần (có sự gắn bó về tinh thần hay gần gũi với ai đó khác); phản bội trên mạng (nhắn tin với ai đó hay tiêu thụ nội dung đồi truỵ trên mạng); “tiểu phản bội” (một loạt những hành vi nhỏ lẻ như tán tỉnh ai đó dù không có một chủ ý cụ thể nào) hay nhiều hành vi cộng lại. Ngoài ra, cũng có những kiểu bội phản tôi đảm bảo bạn sẽ mắt chữ O miệng chữ A khi nghe nói đến như phản bôi thông qua đồ vật (một sự ám ảnh hay qua tâm với thứ gì đó khi người này quá để tâm đến một thứ gì đó khác như công việc của họ hay thậm chí chiếc điện thoại của họ, đến mức họ xao nhãng luôn mối quan hệ mình đang có), hay không chung thuỷ kiểu tài chính. Kiểu này thì chắc những ông chồng kinh điển trong các show hài kịch ở Việt Nam những năm 90-2000 chẳng còn xa lạ. Về cơ bản, nó nằm ở việc một người không rành mạch về vấn đề tài chính của mình, họ có nợ nần ai không, họ nợ nần bao nhiêu, họ tiêu tiền kiểu gì, hay họ có quỹ đen quỹ đỏ gì không. Giờ thì tôi đã hiểu tại sao những bà vợ trong các show hài tôi từng xem hồi còn nhỏ có thể tức giận đến vậy khi phát hiện chồng mình thủ tiêu lương cho một bữa nhậu bên ngoài. Bởi với họ, điều này cũng tương tự như một hình thức bội phản. Và dù có phản bội theo cách nào, thì chắc chắn người ta cũng phải đi từ một nguyên nhân ứng với hoàn cảnh của riêng họ.
Cũng như muôn kiểu phản bội là một ví dụ điển hình, bạn có lẽ đã hiểu chuyện không chung thuỷ hoá ra chưa bao giờ là một vấn đề đơn giản. Có nhiều hơn một lý do để ai đó phản bội, và chúng thường phức tạp hơn những định kiến thông thường. Theo một khảo sát đăng tải trên Journal of Sex & Marital Therapy vào năm 2021 và thực hiện trên 495 người, 8 lý do chính khiến những thừa nhận từng phản bội bao gồm: sự tức giận, tự trọng thấp, không có tình yêu với đối phương, không cảm thấy gắn bó với đối phương, cần những sự mới mẻ, cảm thấy bị phớt lờ, khao khát tình dục, và những tình huống mang tính thời điểm. Những nguyên nhân này không chỉ dẫn người ta đến con đường không chung thuỷ, mà còn có thể liên đới đến khoảng thời gian kéo dài tình trạng phản bội, sự hưng phấn của họ với tình dục, những đầu tư cảm xúc của họ với mối quan hệ ngoài luồng và liệu mối quan hệ chính thức của họ có kết thúc hay không từ chính sự phản bội đó.
Dù phần lớn những cuộc phản bội liên đới tình dục, nhưng thực tế cho thấy đó không phải nguyên do chính. Hầu hết những người được hỏi thừa nhận họ cảm thấy sự gắn bó về mặt cảm xúc với mối quan hệ ngoài luồng, và cũng những người này thường cảm thấy không được trân trọng đủ hay không cảm thấy yêu thương đủ đối phương trong mối quan hệ chính thức của mình. 2/3 người khảo sát thừa nhận cảm xúc và tình dục thường đến đồng thời, trong khi 4/10 số người được khảo sát cảm thấy họ có thể có những cuộc hội thoại sâu sắc hơn với “người tình” của mình, 1/10 thậm chí nói lời yêu. Càng cảm thấy ít kết nối với người yêu hay vợ chồng mình, thì những người này lại càng cảm thấy thân thuộc và gần gũi hơn với mối quan hệ ngoài luồng, như một cách thoả mãn những thiếu vắng tồn tại trong mối quan hệ chính thức của họ. Sự thoả mãn về tình dục cũng không phải lúc nào cũng giống nhau. Những người không thấy đầy đủ trong mối quan hệ thường thấy hứng thú với tình dục ngoài luồng hơn, trong khi những người phản bội vì một tình huống mang tính thời điểm (như say rượu chẳng hạn) lại không thấy quá thoả mãn sau một cuộc mây mưa.
Thú vị hơn cả, dù dám thú nhận trên mạng để mà tham gia vào một cuộc khảo sát, cũng chỉ có 1/3 trong số này dám thừa nhận sự phản bội của mình với đối phương. Phụ nữ thường dễ thừa nhận hơn đàn ông, và những người có khả năng thừa nhận thường là những người phản bội vì cảm giác giận dữ hay bị quên lãng hơn là khao khát tình dục hay những điều mới mẻ. Điều này cũng đồng nghĩa với việc khả năng cao họ nói với đối phương về mối quan hệ ngoài luồng cũng chỉ vì muốn “trả thù”, chứ không phải để cảm thấy bớt tội lỗi hay tìm một cách giải quyết.
Chờ đến ngày cái kim trong bọc lòi ra, như ông bà xưa nói thì có vẻ hơi lâu. Nhưng cái kim ấy cũng có thể đã lòi ra từ lúc nào bạn chẳng hay. Nhiều nhả tâm lý học hôn nhân thậm chí có thể vẽ ra cho bạn những “hành vi” đáng ngờ để bạn tham khảo, phần lớn nằm ở việc hành vi giờ giấc thói quen của đối phương thay đổi, cách họ giao tiếp cũng thay đổi hoặc tự dưng tử tế hơn, hoặc tự dưng xao nhãng hơn, họ có thể đùng đùng đánh giá bạn vì những lý do trên trời rơi xuống, họ không còn hào hứng với bạn trên giường… Tất nhiên những lý do này cũng chỉ nên là một phần để nhận định, vì tin tôi đi, bạn sẽ chẳng muốn là kiểu người ám ảnh hành vi đến độ cả ngày chỉ ngồi tìm những chứng cớ cho thấy ai đó đang phản bội mình, bởi chính những người phản bội (mà chưa bị bại lộ) cũng thường phải ngồi trên đống lửa họ tự châm diêm.
Nhưng giả như bạn đã biết đối phương phản bội, câu hỏi đặt ra là bạn sẽ giải quyết tình huống này thế nào. Nếu là tôi thì tôi sẽ khoái xem viễn cảnh giống trong bộ phim “The Other Woman” (2014) có cô đào Hollywood Cameron Diaz thủ vai. Diễn biến phim kể về ba cô nàng, một phụ nữ có chồng, một phụ nữ thành công hạnh phúc với anh người yêu điển trai chẳng bao giờ muốn trói buộc cô, cùng một cô sinh viên trẻ tuổi nóng bỏng. Bỗng một ngày họ phát hiện ra chồng/ người yêu/ anh chàng trung niên ga lăng hoá ra cùng là một gã khốn. Ba nằng lập team trả thù một anh chàng chẳng bao giờ biết thoả mãn. Chàng tất nhiên cuối cùng bị chơi một vố (chẳng biết đã nhớ đời hay chưa). Phim kết thúc như một tấn hài kịch, rồi ai lại về nhà đấy, những tổn thương tinh thần tất nhiên không phải chủ đề chính trong một bộ phim hài.
Trên thực tế, bị phản bội chẳng bao giờ là tình huống dễ chịu, và dù lý do dẫn đến sự không chung thuỷ là gì, có một điều chắc chắn rằng: điều này buộc những người trong mối quan hệ phải nhìn lại chính mối quan hệ của mình, điều tra những thứ không còn vận hành, và quyết định sẽ làm gì tiếp sau đó. Bỏ nhau hay ở lại. Còn tuỳ.
Còn anh bạn của tôi thì hẹn một lúc nào đó cafe sẽ tiếp tục “cãi nhau” với tôi về vấn đề này. Ít nhất, tôi có khoa học để đối đáp!
