Một bài viết gần đây trên New York Times đã chỉ ra: Các thiết bị theo dõi sức khỏe như Oura Ring hay đồng hồ thông minh, dù ban đầu được dùng với mục đích hỗ trợ, lại có thể khiến mức độ lo âu ở một số người tăng lên đáng kể.
Những ai có xu hướng lo lắng về sức khỏe hoặc hay trải qua các cơn hoảng loạn thường có thói quen để tâm quá mức đến từng dấu hiệu nhỏ trên cơ thể. Họ tin rằng để sống có trách nhiệm với bản thân, thì cần theo dõi sát sao mọi biểu hiện như nhịp tim, huyết áp, chất lượng giấc ngủ… Nhưng thật trớ trêu, việc “sống trong dữ liệu” đôi khi lại khiến bạn bị nuốt chửng bởi chính nỗi bất an của mình.
Dưới đây là những lý do vì sao việc theo dõi cơ thể quá mức có thể phản tác dụng:
Bạn đang tự làm dày thêm nỗi lo âu của mình
Khi liên tục kiểm tra nhịp tim hay chất lượng giấc ngủ, bạn đang gửi một tín hiệu ngầm tới bản thân: “Mình đang gặp nguy hiểm, mình phải theo dõi kỹ mới an toàn.” Nhưng trừ khi bác sĩ yêu cầu, còn không thì hành vi đó chỉ làm bạn thêm lo chứ không giúp bạn khỏe hơn.
Bạn dễ dàng hoảng loạn trước những sự không chắc chắn
Khi bạn thấy tim đập nhanh và liền vội vàng nhìn đồng hồ để kiểm tra, bạn đang mất dần khả năng chấp nhận rằng cơ thể luôn có những thay đổi tự nhiên. Tim có thể đập nhanh khi bạn hồi hộp, vận động hay thậm chí chỉ vì bạn nghĩ về nó. Và điều đó… hoàn toàn bình thường.
Bạn có thêm lý do để “bi kịch hóa” mọi thứ
Việc tiếp cận quá nhiều dữ liệu khiến não bộ dễ dàng suy diễn tiêu cực. “Chết rồi, đêm qua mình chỉ ngủ sâu được 45 phút! Chắc thế này là sắp bị sa sút trí tuệ mất!” – những suy nghĩ như vậy có thể xuất hiện chỉ vì một con số.
Việc theo dõi có thể làm bạn căng thẳng hơn
Chỉ riêng cảm giác sắp đo huyết áp cũng đủ để huyết áp tăng. Một nghiên cứu gần đây trên bệnh nhân rối loạn nhịp tim (Atrial Fibrillation) cho thấy: Nhóm người đeo thiết bị theo dõi có xu hướng lo lắng nhiều hơn, chú ý đến triệu chứng nhiều hơn, và tìm đến bác sĩ thường xuyên hơn so với những người không đeo thiết bị (Rosman et al., 2024).
Bạn có thể đã từng tin rằng việc theo dõi sức khỏe sát sao là dấu hiệu của trách nhiệm – nhưng nếu điều đó đang khiến bạn lo lắng không dứt, đã đến lúc bạn cần dừng lại. Dưới đây là vài cách để bắt đầu:
Trao đổi với bác sĩ trước tiên
Nếu bạn thực sự có mối lo ngại về sức khỏe, hãy nói chuyện với bác sĩ. Hãy chia sẻ bạn đang theo dõi cơ thể như thế nào, tần suất ra sao, và lý do bạn làm vậy. Rất có thể, nếu bạn là người dễ lo âu, thì bạn đang làm điều đó… quá mức cần thiết. Bác sĩ có thể giúp bạn xác định đâu là hành vi theo dõi hợp lý và đâu là lo lắng đang “mượn danh” sự cẩn thận.
Tự cho phép mình không cần theo dõi nữa
Bạn không cần một thiết bị để trở thành người sống có trách nhiệm. Nghĩ thử xem: Cách đây 20 năm, người ta vẫn sống khỏe mạnh dù không có đồng hồ thông minh hay ứng dụng đo nhịp tim. Cơ thể bạn biết cách điều tiết và hồi phục mà không cần bạn can thiệp quá nhiều.
Cất hoặc loại bỏ các thiết bị theo dõi
Nếu bạn biết bản thân sẽ không cưỡng lại việc xem số liệu, hãy để chúng khuất mắt. Cho người khác giữ giúp, cất kỹ vào tủ, hoặc thậm chí tạm biệt chúng nếu bạn cảm thấy mình lệ thuộc quá nhiều. Hãy tự nhắc mình: Những thiết bị ấy không bảo vệ bạn, chúng chỉ đang tiếp tay cho nỗi lo ngự trị lâu hơn.
Làm những điều khiến bạn thấy vui – không phải thấy lo
Hãy tự hỏi: Bạn đã đánh đổi điều gì vì nỗi lo sức khỏe? Một buổi gặp bạn bè? Một chuyến đi xa? Một thú vui cũ từng khiến bạn mỉm cười? Hãy viết ra những điều đó và chọn làm lại. Khi bạn quay về với những gì mình trân quý, bạn không còn bị cuốn vào vòng xoáy của lo âu. Bạn đang sống.
Chấp nhận rằng điều này không dễ, nhưng bạn có thể học được
Từ bỏ thói quen theo dõi là một hành trình cần luyện tập. Nếu bạn cảm thấy sự lo lắng vẫn quá mạnh mẽ, hãy tìm đến sự hỗ trợ từ một chuyên gia trị liệu chuyên về lo âu. Bạn không cần bước đi một mình.
Lắng nghe cơ thể là một điều tốt, nhưng sống trong nỗi ám ảnh về từng chỉ số lại là một điều khác. Điều bạn thực sự cần đôi khi không phải là con số, mà là cảm giác an tâm. Đôi lúc, tắt thiết bị và bật sự thấu cảm với chính mình mới chính là cách để bắt đầu sống khỏe hơn, an yên hơn.
