Năm năm trước tôi bắt đầu với quán …Ka Coffee đầu tiên tại Nguyễn Tuân. Quán nhỏ, tối giản, thức uống ngon. Bây giờ tôi vẫn tập trung vào thức uống ngon và không gian tối giản, sức chứa tùy vào khu vực/thị trường mà nó phục vụ. Tôi cũng kịp nhân rộng từ một quán ban đầu thành sáu quán, trong đó có năm quán ở Hà Nội và một quán ở Thành phố Hồ Chí Minh.
Kinh nghiệm chỉ giúp cho chúng ta ít làm sai hơn mà thôi. Còn để tìm ra cách làm đúng và sáng tạo, tôi cho rằng lúc nào mình cũng phải giữ cái sơ tâm của kẻ bắt đầu. Thực tế thị trường F&B cũng biến chuyển rất nhanh chóng, và bất cứ ai coi trọng kinh nghiệm hơn sáng tạo đều bị đè bẹp. Chúng ta có thể dễ dàng kể ra không ít các thương hiệu từng rất thành công mà nay chỉ còn là cái bóng của chính mình.
Tôi khởi nghiệp với cà phê từ năm 2012 trong mảng sản xuất cà phê. Đến bây giờ tôi vẫn làm sản xuất cà phê, bên cạnh xây dựng quán. “Lý tưởng” là tưởng mình có lý, hồi đó tôi tin rằng đem cà phê nguyên chất “truyền đạo” cho thị trường là có lý, nên tôi làm. Qua thời gian, đi trên mặt đất, lý tưởng cần có thêm chân, tạm gọi là chân lý. Nghĩa là tôi tin rằng khách hàng, kinh doanh, hay bất cứ việc gì cũng có những chân lý, những sự thật, vốn nằm lù lù đấy mà mình chưa khám phá ra.
Kiên trì thử và sai rồi tìm ra những chân lý đó là cách mỗi người trưởng thành, mỗi doanh nghiệp tồn tại và phát triển.
…Ka Coffee nhận được sự yêu mến vì xây dựng những không gian “không vội vã” trong lòng những thành phố “vội vã”. Ban đầu tôi chọn chui vào ngõ, phần nào cũng vì không có tiền đầu tư quán ngoài mặt đường.
Nếu tôi chỉ mở một hay hai quán thì như vậy vẫn ổn, vẫn đủ thời gian để triển khai các chương trình thu hút khách hàng cho từng quán, vì ở trong ngõ sẽ không có lượng khách tự nhiên đến. Nhưng …Ka Coffee đã đến giai đoạn chín muồi để trở thành chuỗi, tức là sáu quán phải có lượng khách hàng mới liên tục. Sau này có thể là 10, thậm chí 20 quán. Khi đó tôi và cộng sự chỉ có thể triển khai các chiến dịch thương hiệu chung cho cả chuỗi, chứ không đủ thời gian làm riêng từng chương trình cho từng quán nữa.
Từ đây nảy sinh nhu cầu các quán phải nằm ở các vị trí dễ tiếp cận với khách hàng, để có lượng khách hàng mới tự nhiên. Đây là lý do tôi bắt đầu chiến dịch “Vào trung tâm” từ năm 2024.
Thách thức là hiển nhiên khi mô hình kinh doanh phải rất sắc bén, để “tiêu hoá” được những mặt bằng 50 triệu đồng, 100 triệu đồng hoặc hơn cho mỗi tháng, thay vì các mặt bằng an toàn trong ngõ trước kia vốn chỉ dưới 30 triệu đồng mỗi tháng. Thách thức đáng kể hơn là làm sao duy trì được không khí “không vội vã” kể cả khi địa điểm đã ở nơi mặt đường, góc ngã tư…
Còn cơ hội? Rất nhiều. Nhưng tôi chỉ nhắc đến một điểm rất quan trọng mà ít người nghĩ tới: Khi thúc đẩy mô hình kinh doanh chuyển sang dạng “doanh thu cao/chi phí cao” thì doanh nghiệp sẽ có đủ khoảng không và chi phí để xây dựng một đội ngũ nhân sự bền vững, lâu dài, xem công việc này là sự nghiệp chứ không phải chỉ là một công việc ngắn hạn.
Con người là yếu tố then chốt. Con người sáng tạo để luôn dẫn dắt hoặc ít nhất là theo kịp xu thế. Con người công bằng, rành mạch để hợp tác được với nhau, cả về tiền và về việc. Con người kiên trì để xây vạn lý trường thành từ từng viên gạch.
Tôi chỉ cân nhắc hai câu hỏi. Thứ nhất, động cơ thực sự của quyết định này là gì? Nếu đó là động cơ thiện thì làm, bất thiện thì dừng lại. Thứ hai, thời điểm này có phù hợp để hành động không? Làm đúng thời điểm luôn là quan trọng nhất.
Đảo Matcha được bắt đầu từ khi tôi gặp một người em từ Nhật Bản về, mang theo các sản phẩm matcha Nhật từ nhà máy lớn nhất vùng Nishio. Bản thân là dân chuyên nên tôi biết sản phẩm này đang vượt trội hơn các sản phẩm cùng loại trên thị trường, và tôi đưa ra mức giá hết sức dễ chịu: Từ 40,000-50,000 ngàn/ly. Các sản phẩm chất lượng tương đương tại Việt Nam đang có giá 65,000-90,000 ngàn/ly. Tôi vẫn sử dụng triết lý của …Ka đầu tiên để phát triển Đảo Matcha (2A Trần Quốc Toản, Phường Hàng Bài, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội): Nhỏ, tối giản, thức uống chất lượng vượt trội. Khác với lần trước, sự thành công nhanh chóng của cửa hàng này không làm tôi bất ngờ lắm.
Nhận thấy làn sóng tiêu thụ matcha lan rộng quá nhanh, tôi nghĩ rằng nếu phát triển Đảo Matcha như tốc độ phát triển của …Ka thì sẽ không kịp. Vì vậy nhóm sáng lập chúng tôi chọn phương án nhượng quyền để phát triển các cửa hàng mới với suất đầu tư nhỏ gọn chỉ 300 triệu đồng/cửa hàng. Cho đến hiện tại, Đảo Matcha đã có sáu cửa hàng đang hoạt động và 22 đối tác đã ký hợp đồng nhượng quyền để mở trong 3 tháng tiếp theo. Các đối tác nhượng quyền của Đảo Matcha nhận được hai lợi thế lớn: Một là “đúng thời” (thời của matcha), hai là những đúc kết quy trình và kinh nghiệm quản trị khi vận hành chuỗi …Ka nay được thu gọn và truyền tải vào cách vận hành của Đảo.
Một điểm không biết vui hay buồn khi tôi tự nhận ra là mình hào hứng với việc giúp người khác kiếm tiền, có khi còn hơn cả việc tự mình kiếm tiền. Chắc vì thế mà tôi chưa giàu lắm. Trong tương lai xa hơn, chúng tôi có dự định đưa những công nghệ Nhật Bản về Việt Nam để sản xuất matcha từ những lá trà Việt Nam. Hiện nay có vài nơi đã làm, nhưng vì nhiều lý do, chất lượng chưa tiệm cận tiêu chuẩn của matcha Nhật Bản.
Tôi tin rằng lượng cầu cao như hiện tại là một nhân duyên tốt để nâng cấp nền sản xuất matcha của Việt Nam, như cách mà nền sản xuất cà phê và cà phê đặc sản ở nước mình đã được nâng cấp trong vòng 10 năm trở lại đây.
Matcha như cà phê, cũng giúp tỉnh táo và gây nghiện. Nhưng khác với cà phê vốn chỉ có một nhóm nhỏ uống được thì matcha dễ uống với hầu hết mọi người, đặc biệt là các bạn nữ. Màu sắc và hình thức của matcha cũng là một đặc điểm khiến sản phẩm này lan rộng nhanh chóng qua các mạng xã hội của người trẻ. Trên các ứng dụng như TikTok hay Threads thì quá nửa các bài chia sẽ về ẩm thực đều có liên quan đến matcha. Cuối cùng, thực ra chúng ta đang sử dụng những sản phẩm matcha được chọn lựa kỹ càng lên tới vài trăm năm của những nhà sản xuất Nhật Bản. Chiều sâu và sự đa dạng trong hệ sinh thái sản phẩm của họ đủ lớn để làm phong phú thị trường.
Tôi vẫn tập trung vào chất lượng, sự tối giản và cảm hứng của khách hàng khi sử dụng sản phẩm. Nếu có khác biệt là nằm ở cá tính hai thương hiệu: …Ka Coffee chín chắn, thư thái và lắng nghe nhiều; còn Đảo Matcha thì nghịch ngợm, năng động và bày tỏ quan điểm nhiều hơn.
Nếu ghép câu đầu và câu cuối của tác phẩm “Truyện Kiều”, bạn sẽ thấy sự ý nhị của đại thi hào Nguyễn Du. Tôi nghĩ mình nên sống như vậy.
“Trăm năm trong cõi người ta
….
Mua vui cũng được một vài trống canh”.
Cảm ơn những chia sẻ của anh.
MEN’S FOLIO VIETNAM #28 – THE NEW PLAYMAKERS ISSUE
The New Playmakers Issue lan toả câu chuyện của 29 nhân vật tiêu biểu tỏa sáng trong đa lĩnh vực. Họ là những người đàn ông bản lĩnh, những doanh nhân, nhà lãnh đạo… đã vượt qua muôn vàn thăng trầm để tìm thấy chính mình. Hơn thế, họ lan tỏa những giá trị tốt đẹp cho cộng đồng và không ngừng nỗ lực để đưa thương hiệu Việt hội nhập thế giới, bằng những ý tưởng khởi nghiệp táo bạo và tầm nhìn của mình.
Với những kinh nghiệm và bài học sẵn có, chúng ta sẽ cùng nhau bước vào một kỷ nguyên mới, hoạch định nên một tương lai nhiều mong đợi.
