Tôi đang đi một chuyến roadtrip bắt đầu từ Venice, qua Modena, ghé ngang Pisa, và bây giờ đang dừng lại ở Lucca. Khoảng ba trăm cây số, nhưng tôi đi mất gần một tuần. Không phải vì đường dài, mà vì tôi cứ mãi dừng lại, để nhìn, để ngửi, để ăn, để thở và để yêu.
Tôi rời Venice trong ánh sớm, nơi những ngõ hẹp vắt ngang kênh đào đã trở nên quá chật chội với mùa du khách. Những viên đá cẩm thạch cũ kỹ của quảng trường San Marco ẩm ướt sương đêm, và trong khoảnh khắc cuối cùng rời đi, tôi ngước nhìn thánh đường Basilica di San Marco, mái vòm vàng óng ánh thời Byzantine, được xây dựng từ thế kỷ 11, như vẫy tay chào một giấc mơ không hứa hẹn ngày trở lại.
Trên đường rời Venice, tôi bật radio. Một bản ballad Ý cũ vang lên.
“Estate, sei calda come i baci che ho perduto…”
(Mùa hè, em nóng bỏng như những nụ hôn anh đã đánh mất…)
Giọng Bruno Martino thì thầm vào buổi sáng. Bài “Estate” – ca khúc sinh ra từ nỗi nhớ, từ một mùa hè đã đi xa. Tôi để mặc tiếng hát tan vào gió, như thể ký ức cũng đang trôi theo từng khúc cua. Hai bên đường, hoa hướng dương trải dài như một tấm thảm vàng cháy. Những cây sung dại đầy trái tím, bạch dương lặng yên và những rặng ô liu già cỗi. Tôi đi chậm, mở cửa kính, để nắng và mùi cỏ khô tràn vào.
Tôi dừng lại ở Modena. Một thành phố cổ nằm giữa vùng đồng bằng Emilia-Romagna, từng là trung tâm thương mại nhộn nhịp từ thời La Mã cổ đại. Piazza Grande mở ra dưới chân tôi, quảng trường lát đá sáng màu, nơi nhà thờ Duomo từ thế kỷ 12 đứng sừng sững, mang nét đẹp pha trộn giữa kiến trúc Romanesque và Gothic sơ khai.
Tôi ngồi dưới bóng râm, gọi một đĩa burrata, mềm mại như một lời thì thầm trên đầu lưỡi, ăn cùng cà chua Pachino chín mọng và vài lá húng quế. Một ly Pignoletto Frizzante, rượu vang trắng sủi bọt làm từ giống nho Grechetto Gentile, vụ mùa 2022, mát lạnh, phả trong miệng mùi đất pha gió đồng bằng.
Tôi uống rượu nhiều mùa hè này, viết trong cơn say nhẹ, để giữ lấy mùi gạch nung dưới nắng, tiếng xe đạp lăn đều trên mặt đường đá và màu tường cam nhạt như lòng đỏ trứng pha loãng. Buổi trưa hôm sau, tôi ghé ngang Pisa – thành phố nhỏ bé nhưng nổi tiếng khắp thế giới nhờ tháp nghiêng Piazza dei Miracoli, công trình từ thế kỷ 12 mà qua nhiều thế kỷ, mặt đất đã dần lún xuống khiến tháp nghiêng đi một cách ngoạn mục. Pisa mùa này đông nghịt khách.
Những đoàn người nối dài dưới nắng gắt, hướng dẫn viên cầm cờ giơ cao để giữ đoàn, tiếng loa hướng dẫn lẫn vào tiếng bước chân vội vã. Mọi người đều vội vàng, dừng lại, chụp ảnh, rồi lại bước tiếp như thể đang chạy đua với thời gian. Tôi mua một ly gelato vội vã, ăn thật nhanh trước khi nó kịp tan chảy trên tay, cảm giác ngọt mát lẫn trong sự hỗn độn của tiếng cười, tiếng gọi nhau và những máy ảnh bấm liên hồi. Tôi rời Pisa ngay sau đó, mang theo sự đối lập ấy trong lòng, như một dấu chấm giữa bản nhạc chậm rãi của chuyến đi.
Lucca hiện ra sau những khúc cua yên tĩnh, trầm mặc như một giấc mơ đang thở chậm.
Những bức tường thành dày phủ kín rêu xanh, được xây dựng từ thế kỷ 16 để bảo vệ thành phố trước những biến động của thời kỳ Phục Hưng, ôm trọn lấy Lucca như một vòng tay kiên nhẫn. Tôi đi bộ dưới những vòm cây, nghe tiếng xe đạp lăn đều trên mặt đá. Thành phố này vẫn còn giữ nguyên thói quen “ngủ trưa”, như một di tích thầm lặng của đời sống chậm rãi. Mọi cửa hiệu khép cửa, nắng tràn qua những con hẻm vắng, bóng cây in dài trên quảng trường trống trải.
Tôi học cách ngủ trưa như thế, thả mình trên giường vải cotton thô, để mặc ánh sáng vờn qua mi mắt, để mặc thời gian trôi đi như dòng sông chảy chậm sau mùa lũ.
Có một chiều, tôi tạt vào một làng nhỏ. Trong căn nhà nguyện cổ bằng đá xám, một buổi hòa nhạc đang diễn ra dưới ánh nến. Không ánh sáng, không sân khấu. Chỉ vài người hát với nhau, về tình yêu, về sự yên bình, về niềm tin mỏng như khói. Tôi ngồi trong bóng tối loang lổ ánh nến, nghe tiếng vang vọng từ vòm đá, và để cơn chếnh choáng của rượu cuốn tôi trôi đi, không định hướng, không điểm đến.
Tôi nghĩ đó là điều khiến mùa hè ở Ý khác biệt; họ không cố gắng tỏa sáng, họ để mọi thứ xảy ra như nó vốn là. Cái đẹp ở đây không cần được ngợi ca; nó chỉ đơn giản là tồn tại, lặng lẽ như một đóa hoa bên vệ đường.
Những ngày ở Lucca, tôi không muốn chụp ảnh. Tôi chỉ muốn nhìn. Có một lần, tôi ngồi suốt buổi chiều ở quảng trường Piazza dell’Anfiteatro, công trình được xây dựng trên nền đấu trường La Mã cổ từ thế kỷ thứ hai, nghe một nghệ sĩ chơi violin. Một bà cụ mang đến cho ông một ly nước. Dù không ai nói gì, khoảnh khắc ấy đẹp như một câu thơ.
Tôi nhớ một dòng chữ mà tôi từng đọc đâu đó:
“And into the forest I go, to lose my mind and find my soul” – John Muir.
(Tôi đi vào khu rừng, để đánh mất lý trí và tìm lại linh hồn mình)
Có lẽ, những hành trình như thế này cũng vậy. Ta rời khỏi những điều quen thuộc, không phải để thu hoạch, mà để quên bớt, để nghe thấy điều gì đó rất nhỏ sâu bên trong mình.
Nếu bạn đọc được lá thư này, hãy đi đâu đó một mình.
Hãy để nắng làm bạn đổi màu.
Hãy uống rượu khi trời vẫn còn sáng.
Hãy ngồi trong một quảng trường yên ắng, nhìn đài phun nước và viết vài dòng lặng lẽ.
Không để ai đọc.
Chỉ để giữ lại mùi hương của một mùa hè không cần kết luận.
Chúc bạn một mùa nắng dài,
và đủ thời gian để không làm gì cả.
P.S. Dolce far niente – Sự ngọt ngào của việc không làm gì cả.
