Những chai whisky thượng hạng nhất cần đến vài thập kỷ để hoàn thiện hương vị. Vì lý do đó, chúng có giá trị từ vài ngàn cho tới cả triệu USD. Và đương nhiên, chất lượng và độ quý hiếm là điều không thể bàn cãi. Nhưng liệu thời gian có phải là yếu tố quyết định tất cả?
Nguyên liệu thượng hạng là bước đầu
Có thể mất đến cả trăm năm để ủ thành công một loại rượu whisky phù hợp. Không nói đến công sức, thời gian, nghệ nhân chưng cất còn phải lựa chọn nguồn nước, lúa mạch, men và những thùng ủ tốt nhất mới có cơ hội tạo ra “dòng nước thánh” Scotland trứ danh.
Rất nhiều phụ thuộc vào chất lượng gỗ của thùng ủ
Ngược về thế kỷ thứ 18 ở Scotland, nơi có các nhà máy lâu đời nhất thế giới, khi đó những thùng đựng rượu lại được dùng cho nhiều mục đích khác nhau, có khi là để chứa cả cá – điều khó có thể làm tăng hương vị rượu Scotland. Cũng vào thời điểm đó, khái niệm trưởng thành vẫn còn mới mẻ, rượu whisky được tiêu thụ khi vẫn còn ít tuổi hoặc gần như là ngay lập tức.
Tất cả những điều này đã thay đổi vào giữa thế kỷ 19 khi các vườn nho của Pháp bị tấn công bởi phylloxera – một loại côn trùng nhỏ gây nguy hiểm hoặc giết chết cây nho. Điều này không chỉ phá hủy nguồn cung cấp rượu vang mà còn khiến nguồn cung cấp rượu cognac của châu u bị xóa sổ. Chính thế, những người giàu có bắt đầu tìm kiếm một loại rượu mới. Những thùng rượu vang sherry của Tây Ban Nha trở thành giải pháp hoàn hảo. Khi những thùng rượu sherry rỗng bắt đầu chất thành đống, các nhà chưng cất rượu whisky của Scotland đã mua lại và sử dụng để ủ sản phẩm của chính họ.
Kết quả mà họ đạt được trên cả mong đợi: việc chưng cất whisky trong những thùng rượu sherry đã cải thiện đáng kể hương vị. Sau này, các nhà chưng cất nhận ra thêm khi được ủ trong một thời gian dài và nếu để càng lâu thì chất lượng whisky bên trong những chiếc thùng này chính là tuyệt phẩm. Nhờ khám phá này, whisky trở thành lựa chọn hàng đầu của tầng lớp quý tộc Châu u vào cuối thế kỷ 19.
Ngôi nhà Easter Elchies tại Speyside, Scotland.
Struan Grant Ralph – Đại sứ thương hiệu toàn cầu của Glenfiddich nhận định: “Chắc chắn một loại rượu whisky có thể phong phú hơn hoặc phức tạp hơn khi thời gian ủ trong thùng tăng lên, nhưng cũng có một vài trường hợp không như vậy. Rất nhiều phụ thuộc vào chất lượng của gỗ, nguồn gốc và chất lượng thực tế của các thùng gỗ sồi sẽ bị ảnh hưởng sau nhiều thập kỷ sử dụng”.
“Thời gian là vàng bạc”
Trong suốt 120 năm, tầm quan trọng của thời gian khi tác động lên whisky là điều không thể phủ nhận. Patricia Byott – Đại sứ thương hiệu uy tín của The Macallan, giải thích: “Thời gian là một khái niệm rất quan trọng khi nói đến sự trưởng thành của một loại rượu whisky mạch nha đơn. Theo thời gian, dòng rượu sẽ tiếp nhận cả hương vị và màu sắc từ thùng gỗ, bổ sung vào kết cấu tổng thể, đặc tính và độ phức tạp của mạch nha đơn thành phẩm. Mỗi một thùng ủ sẽ có một đặc trưng khác biệt và thời gian cho phép nó phát triển chín muồi”.
The Macallan M Decanter
Gordon & Macphail là một công ty từng “chơi trò chơi” chờ đợi. Vào đầu năm nay ở Hong Kong, công ty này đã đấu giá một chai whisky 72 năm tuổi và 80 năm tuổi mà chính công ty đã ủ và đóng chai. Glenlivet 80 tuổi được cả thế giới ca ngợi là mạch nha đơn lâu đời nhất.
“Khi sự phổ biến của mạch nha đơn ngày càng tăng, các công ty đã hạn chế cung cấp các sản phẩm cũ hơn. Điều này làm cho sự ham muốn về rượu whisky của bạn kéo dài trong suốt nhiều năm”, Ewen Mackintosh – Giám đốc điều hành tại Gordon & Macphail cho biết.
“Thời gian là vàng bạc” (hoàn toàn đúng với whisky) nên một số người sẽ muốn tiết kiệm thời gian chờ đợi. Những người sáng lập nhà máy chưng cất America’s Lost Spirits đã gây ra tranh cãi lớn khi tuyên bố rằng thông qua công nghệ mới, họ có thể tạo ra whisky và rượu rums với các đặc tính của một sản phẩm có tuổi đời 20 năm chỉ trong vòng một tuần. Được gọi là “lão hóa nhanh” hoặc “trưởng thành nhanh”, kỹ thuật này sử dụng nhiệt và các dải ánh sáng cụ thể để phá vỡ gỗ thùng gỗ sồi và mô phỏng quá trình lão hóa với tốc độ gia tăng đáng kể.
Black Bowmore DB5 1964 có trang trí như một piston của xe Aston Martin DB5, nên có tên tương tự.
Mặc dù cách tiếp cận này là một điểm lớn nhưng Grant Ralph kiên quyết rằng tác dụng của thời gian không thể thay thế: “Không, hoàn toàn không. Giống như trong cuộc sống, thời gian và tuổi tác là những hằng số và không thể bị chậm lại hay tăng nhanh. Bạn có thể gây ra ảnh hưởng đến hương vị của whisky bằng tác động tăng tốc lên gỗ nhưng cảm giác thực sự của tuổi tác không thể được tái tạo”.
