Giữa mùa hè Thụy Sĩ, “Locarno Film Festival” – một trong những liên hoan phim lâu đời nhất thế giới – lại thắp sáng thị trấn bên hồ Maggiore bằng những lựa chọn táo bạo, các chương trình hồi cố giàu tính khám phá, và những buổi chiếu ngoài trời tại Piazza Grande – quảng trường có sức chứa đến 8.000 khán giả. Dù không phải là địa điểm duy nhất (rạp GranRex, nơi diễn ra phần lớn các suất chiếu hồi cố, cũng là một điểm dừng đáng yêu), Piazza Grande vẫn là trái tim và biểu tượng của Locarno.
Bên cạnh các buổi ra mắt thế giới, Piazza Grande năm nay còn giới thiệu những tác phẩm nổi bật từ Cannes, Sundance và các liên hoan đầu năm: “The Birthday Party” – bộ phim chính kịch Địa Trung Hải với Willem Dafoe và Vic Carmen Sonne; “The Dead of Winter” – thriller do Emma Thompson dẫn dắt; “Sentimental Value” – tác phẩm đoạt giải tại Cannes của Joachim Trier; suất chiếu 35mm The Shining của Stanley Kubrick; “It Was Just an Accident”– phim đoạt Cành Cọ Vàng của Jafar Panahi; và buổi công chiếu châu Âu “Kiss of the Spider Woman” của Bill Condon.
Không chỉ là nơi ra mắt phim, Piazza Grande còn là sân khấu tôn vinh những biểu tượng điện ảnh: Jackie Chan, Lucy Liu, Alexander Payne, Golshifteh Farahani, nhà thiết kế trang phục bốn lần đoạt Oscar Milena Canonero (“Barry Lyndon”, “The Grand Budapest Hotel”), và cả Emma Thompson sẽ lần lượt nhận giải thành tựu trọn đời.
Dù Piazza Grande thường dành chỗ cho những bộ phim dễ tiếp cận hơn (“Together” – phim kinh dị với Alison Brie và Dave Franco sẽ chiếu ngoài trời năm nay), Locarno vẫn giữ vững tinh thần “đất lành” cho các nhà làm phim mới và những tác giả kỳ cựu không chạy theo thị hiếu thương mại hay mùa giải thưởng. Năm nay, đạo diễn Romania Radu Jude trở lại với “Dracula” dài gần ba tiếng – một nỗ lực giải cấu trúc huyền thoại ma cà rồng qua hàng chục câu chuyện, trong đó có cả việc sử dụng AI tạo sinh.
Một tác phẩm khác cũng gây xôn xao là “Mektoub, My Love: Canto Due của Abdellatif Kechiche” – phần tiếp theo của Intermezzo vốn chưa từng được ra mắt công chúng. Trái lại, “Legend of the Happy Worker” của Duwayne Dunham (đạo diễn “Homeward Bound” và “Halloweentown”) nhẹ nhàng hơn, mang sắc thái hài kịch phương Tây. Đây cũng là bộ phim cuối cùng mang tên nhà sản xuất điều hành David Lynch – người từng hợp tác cùng Dunham trong vai trò dựng phim cho “Blue Velvet”, “Wild at Heart” và nhiều tập “Twin Peaks”.
Dưới đây là 5 bộ phim bạn nhất định phải xem tại Liên hoan phim Locarno lần thứ 78, diễn ra từ thứ Tư, ngày 6/8 đến thứ Bảy, ngày 18/8/2025.
Hạng mục “Concorso Cineasti del Presente” của Locarno là “bệ phóng” dành cho những bộ phim đầu tay hoặc thứ hai – nơi những giọng nói điện ảnh mới được tự do thử nghiệm và đôi khi không khoan nhượng với chuẩn mực thị trường. Đây cũng chính là mảnh đất lý tưởng cho “Blue Heron” – tác phẩm điện ảnh dài đầu tay của biên kịch/đạo diễn người Canada-Hungary Sophy Romvari, cái tên vốn đã chinh phục khán giả và giới phê bình qua loạt phim ngắn giàu cảm xúc như “Still Processing hay Norman Norman”.
Lấy bối cảnh đảo Vancouver cuối thập niên 1990, bộ phim khai thác sự bất toàn của việc tái hiện ký ức trên màn ảnh. Qua góc nhìn của cô con gái út, khán giả dần nhận ra: lần chuyển nhà của một gia đình sáu người đã khơi lên những hành vi bất thường, thậm chí nguy hiểm, nơi cậu con trai cả.
Nếu “Kneecap” (2023) đã truyền tải trọn vẹn năng lượng và tinh thần phản kháng của âm nhạc tiếng Ireland, thì “Celtic Utopia” tiếp tục mở rộng câu chuyện, mang tầm nhìn bao quát hơn. Bộ phim tài liệu này không chỉ đi ngược dòng lịch sử để tìm lại những nghệ nhân giữ gìn âm nhạc dân gian truyền thống, mà còn đặt spotlight vào làn sóng phục hưng đương đại – nơi punk, hip-hop và những thể loại tưởng chừng xa lạ lại tìm thấy sự đồng điệu từ những vết thương thuộc địa và hành trình độc lập chưa trọn vẹn.
Năm 2021, Alexandre Koberidze đã mê hoặc khán giả bằng “What Do We See When We Look at the Sky?” – một khúc ca điện ảnh vừa ngẫu hứng, vừa đầy chất thơ về tình yêu và những cuộc gặp gỡ tình cờ. Lần này, anh trở lại với “Dry Leaf” – một trong những tác phẩm dài nhất cuộc thi quốc tế năm nay, và có lẽ cũng là bộ phim duy nhất được quay hoàn toàn bằng… một chiếc Sony Ericsson đời cũ.
Câu chuyện bắt đầu khi Lisa – một nhiếp ảnh gia – mất tích. Manh mối duy nhất là cô từng chụp lại những sân vận động bóng đá ở vùng quê Georgia. Cha của Lisa bắt đầu hành trình tìm con, và người bạn thân nhất của cô cũng nhập cuộc. Nhưng điều kỳ lạ là họ không phải những người duy nhất đang tìm kiếm. Một “người vô hình” cũng song hành cùng họ, thêm một tầng huyền ảo vào câu chuyện vốn đã bí ẩn.
Là một trong những gương mặt tiêu biểu của điện ảnh Nhật Bản đương đại, Sho Miyake từng chinh phục khán giả quốc tế với “Small, Slow but Steady” (2022) – câu chuyện về nữ võ sĩ khiếm thính, mang về giải “Nữ chính xuất sắc nhất” tại giải thưởng điện ảnh Nhật Bản.
Tác phẩm mới “Two Seasons, Two Strangers” là bản chuyển thể từ manga “Mr. Ben and his Igloo”, “A View of the Seaside” của Yoshiharu Tsuge. Lấy bối cảnh mùa đông, phim theo chân một biên kịch đang mắc kẹt trong khủng hoảng sáng tạo đến một ngôi làng phủ đầy tuyết. Tại đây, cô gặp một nhà trọ heo hút cùng người chủ bí ẩn, và những cuộc trò chuyện giữa họ mở ra một hành trình bất ngờ.
Năm ngoái, Kamal Aljafari – nhà làm phim kiêm nghệ sĩ Palestine – đã dùng “A Fidai Film” để tái định vị và “giải cứu” những mảnh phim bị cướp đoạt khỏi Trung tâm Nghiên cứu Palestine ở Beirut năm 1982. Đó là hành động vừa mang tính nghệ thuật, vừa mang ý nghĩa chính trị sâu sắc.
Với “With Hasan in Gaza”, ông tiếp tục công cuộc “tái chiếm hình ảnh” qua những thước phim MiniDV ghi lại đời sống ở Gaza năm 2001 – một Gaza của thời thanh bình mong manh, của ký ức về những con người đã mất. Đây là một lời tri ân bằng điện ảnh, vừa riêng tư, vừa có sức lay động tập thể, về thời gian, ký ức và sự tồn tại.
