Hai gã khổng lồ trong ngành hàng xa xỉ gồm Bernard Arnault – Chủ tịch Tập đoàn LVMH và François Pinault – người sáng lập Tập đoàn Kering đã “chiến đấu” trong lĩnh vực hàng xa xỉ hơn 20 năm nay cũng dành rất nhiều công sức và quan tâm đến lĩnh vực nghệ thuật.

Cả hai đều được tạp chí Art News của Mỹ (ARTnews) liệt kê vào danh sách “Top 200 Nhà sưu tầm”. Năm 2008, cả hai đã tranh giành hai tác phẩm của nghệ sĩ người Pháp Yves Klein tại cuộc đấu giá của Sotheby’s. Trong lĩnh vực nghệ thuật, sự đầu tư của Arnault và Pinault là gì?

Bernard Arnault của đế chế LVMH.

François Pinault là một nhà sưu tầm nghệ thuật cao cấp, người đã sưu tầm hơn 10.000 tác phẩm nghệ thuật trong hơn 50 năm, ông từng mơ ước xây dựng một bảo tàng nghệ thuật của riêng mình ở Paris hơn 20 năm trước. Kế hoạch ban đầu của ông là xây dựng một tòa nhà mới bên bờ sông Seine ở ngoại ô phía Tây Paris, nhưng nó đã bị gác lại do tranh chấp với chính quyền địa phương.

Sau đó, ông đặt mục tiêu đến Ý và cải tạo hai tòa nhà lịch sử ở Venice, lần lượt vào năm 2006 và 2009 để thành lập Bảo tàng Nghệ thuật Palazzo Grassi và Punta della Dogana.

Đã sở hữu hai bảo tàng nghệ thuật ở Ý, nhưng việc tìm được nơi cất giữ bộ sưu tập của mình ở Paris là mong ước của ông trong nhiều năm. Tỷ phú này đã thực hiện được giấc mơ trưng bày nghệ thuật ở Paris vào năm 2021, sau khi việc khai trương Bourse de Commerce bị trì hoãn một năm do đại dịch Covid-19.

Bảo tàng nghệ thuật trị giá 170 triệu USD của François Pinault tại Paris.

Bourse de Commerce – Bảo tàng do kiến trúc sư Nhật Bản Tadao Anto thiết kế để lưu trữ và trưng bày Bộ sưu tập Pidault từng là địa điểm giao dịch chứng khoán cũ của Paris.

Quỹ Louis Vuitton (Fondation Louis Vuitton), trước đây là Quỹ Sáng tạo Louis Vuitton, là một bảo tàng nghệ thuật và trung tâm văn hóa Pháp của tập đoàn LVMH và các công ty con.

Thông qua các sự kiện quảng bá nghệ thuật, Fondation cam kết giúp nghệ thuật và văn hóa có thể tiếp cận tất cả mọi người.

Vào năm 2014, Bernard Arnault đã xây dựng thành công tòa nhà bảo tàng nghệ thuật mới hoành tráng cho Fondation Louis Vuitton ở Paris, điều này cũng đã khơi dậy tinh thần chiến đấu của François Pinault.

Vào năm 2021, François Pinault cuối cùng đã thực hiện được ước mơ của mình khi bảo tàng nghệ thuật đương đại tư nhân thứ ba của ông nằm cạnh Bảo tàng Louvre và Trung tâm Pompidou. Đây không phải là một tòa nhà mới mà là một sàn giao dịch hàng hóa ngũ cốc được xây dựng từ thế kỷ 16 đã được tân trang lại.

Ba bảo tàng nghệ thuật tư nhân của François Pinault đều đang được kiến ​​trúc sư người Nhật Tadao Ando cải tạo, trong đó nổi bật nhất là bảo tàng mới ở Paris. Bảo tàng nghệ thuật tư nhân của François Pinault ở Paris đã tạo ra hơn 7.000 mét vuông không gian triển lãm và một nhà hàng. Không chỉ là sự hiện thực hóa tham vọng cá nhân của Pinault, người đứng đầu 87 tuổi Kering và Christie’s và có tài sản trị giá 35,3 tỷ euro. Nó cũng là kết quả của sự cạnh tranh sưu tầm lâu đời với Arnault, 74 tuổi, chủ tịch Louis Vuitton Moët Hennessy và cũng là người giàu nhất nước Pháp.

Triển lãm đầu tiên vào năm 2021 có sự góp mặt của nhiếp ảnh gia Cindy Sherman, họa sĩ Peter Doig và nghệ sĩ sắp đặt David Hammons do François Pinault, Tatiana Trouvé, Urs Fischer và những người sưu tầm khác. François Pinault được đồn đại là nhà sưu tập lớn nhất của David Hammons.

Từ giá đấu giá công khai của một số bộ sưu tập, chúng ta có thể thấy được sự dũng cảm của François Pinault khi chi nhiều tiền cho nghệ thuật. Ví dụ, bức “Red Canoe” của Peter Doig được François Pinault mua với giá 1,76 triệu bảng tại Christie’s năm 2013, Rudolf Stingel đã mua nó cho Phòng trưng bày Paula Cooper ở New York. Hay một bức chân dung do Paula Cooper tạo ra đã được ông mua với giá 3 triệu USD tại Art Basel vào năm 2012.

Có thể nói, các bảo tàng nghệ thuật chính là bình phong để hai gã khổng lồ hàng xa xỉ này thể hiện khả năng sưu tập nghệ thuật của mình.

“Red Canoe” của Peter Doig được François Pinault mua với giá 1,76 triệu bảng tại Christie’s năm 2013.

Tòa nhà của Fondation Louis Vuitton được thiết kế bởi kiến ​​trúc sư theo chủ nghĩa giải cấu trúc người Mỹ Frank Gehry, có tổng diện tích sử dụng là 7.000 mét vuông, bao gồm 11 phòng trưng bày độc lập và một khán phòng khổng lồ.

Cần lưu ý rằng Fondation Louis Vuitton được Tập đoàn LVMH và các công ty con của nó đầu tư và thành lập, không thuộc sở hữu của cá nhân Bernard Arnault. Hầu hết các bộ sưu tập đều là bộ sưu tập của Quỹ LVMH, cũng không phải là bộ sưu tập cá nhân của Bernard Arnault.

Triển lãm tại Fondation Louis Vuitton được phụ trách bởi Suzanne Pagé, cựu giám đốc Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại Paris. Triển lãm đầu tiên trưng bày các bức tranh của Gerhard Richter và Ellsworth Kelly, Thomas Schütte, Isa Genzken, các tác phẩm điêu khắc của Christian Boltanski, Pierre Huyghe.

Ngoài bộ sưu tập nghệ thuật, khán phòng của Fondation Louis Vuitton còn là nơi để các nhạc sĩ biểu diễn. Vợ của Bernard Arnault, Hélène Mercier, là một nghệ sĩ piano và bản thân Bernard Arnault cũng rất thích piano.

Fondation Louis Vuitton đưa ra cam kết của mình đối với nghệ thuật đương đại dưới góc độ lịch sử.

Bộ sưu tập nghệ thuật đầu tiên của François Pinault là từ trường hội họa Pont Aven, chẳng hạn như tác phẩm của Paul Sérusier, bạn của Gauguin, và sau đó là tranh của Mondrian.

Giờ đây, François Pinault được một số người gọi là “người có thẩm quyền nhất trong thế giới nghệ thuật”. Tờ Daily Telegraph của Anh mô tả: “Trong thị trường nghệ thuật đương đại, Pinault mua gì thì người khác cũng sẽ mua. Khi ông ấy tăng giá, mọi người sẽ mua. Hãy theo ông ấy“.

Những kỷ lục bán hàng thành công nhất của ông bao gồm: một bức tranh trừu tượng của Mark Rothko, được bán với giá 16,4 triệu bảng Anh; một bức tranh hoa của Andy Warhol bán được 7,8 triệu bảng Anh và một tác phẩm điêu khắc của Jasper Johns đạt kỷ lục 3,9 triệu bảng Anh.

Năm 1972, Pinault mua bức tranh của Paul Sérusier, “Cour de ferme en Bretagne”, mà theo cách nói của ông, bức tranh này đã trở thành “bùa hộ mệnh” mang lại cho ông cơ hội tạo dựng mối quan hệ bền chặt và chung thủy với những nghệ sĩ có tác phẩm mà ông đã sưu tầm trong suốt nhiều năm.

Về đầu tư nghệ thuật cá nhân, Bernard Arnault mới chỉ cho công chúng thấy phần nổi của tảng băng chìm.

Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Le Monde của Pháp vào năm 2014, ông giới thiệu rằng bộ sưu tập nghệ thuật đầu tiên của ông là một trong loạt tranh “Charing Cross Bridge” của Claude Monet, được Monet vẽ vào năm 1902, thuộc những tác phẩm quá cố của Monet. Ông mua bức tranh này tại Sotheby’s ở New York vào năm 1982.

Người ta nói rằng ngôi nhà của ông ở Paris là nơi lưu giữ những kiệt tác của những nghệ sĩ tiêu biểu nhất thế kỷ 20, bao gồm Pablo Picasso, Andy Warhol và Damien Hirst. Ngoài ra còn có tác phẩm của các họa sĩ trừu tượng Mark Rothko, Jackson Pollock và nghệ sĩ nhạc Pop Roy Lichtenstein cùng một số tác phẩm Art Deco thế kỷ 18.

Năm 2019, Arnault trưng bày một phần của bộ sưu tập tại Bảo tàng Bang Pushkin ở Nga, bao gồm một bức tranh nhiều bức tranh được vẽ vào năm 1984 của Jean-Michel Basquiat và một bức tranh điêu khắc của Alberto Giacometti.

Bức tranh “Equals pi” năm 1982 của Basquiat đã xuất hiện trong các quảng cáo của Tiffany & Co., cùng với Jay-Z và Beyoncé. Một nguồn tin tiết lộ rằng bức tranh đã được Bernard Arnault mua với giá từ 15 đến 20 triệu USD.

Bức tranh “Equals pi” năm 1982 của Basquiat do Arnault sưu tầm đã xuất hiện trong các quảng cáo của Tiffany & Co., cùng với Jay-Z và Beyoncé.

Vào tháng 5/2022, nhà đấu giá Christie’s ở New York đã bán bức tranh “Shot Sage Blue Marilyn” của Andy Warhol với giá đáng kinh ngạc 195 triệu USD, khiến nó trở thành bức tranh đắt nhất thế kỷ 20. Tạp chí Vanity Fair dẫn lời suy đoán của đạo diễn người Mỹ Ryan Murphy rằng người mua giấu tên rất có thể là Bernard Arnault (Ryan Murphy đã làm một bộ phim tài liệu về Andy Warhol).

Chủ nhân bức tranh “Shot Sage Blue Marilyn” của Andy Warhol được đồn đoán rất có thể là Bernard Arnault.

Năm 1998, François Pinault đã chi 1 tỷ USD để kiểm soát phần lớn nhà đấu giá Christie’s thông qua công ty đầu tư Groupe Artémis của ông, giành được tiếng nói quan trọng trong các giao dịch nghệ thuật.

Năm 1999, Bernard Arnault sau đó đã mua lại nhà đấu giá Phillips, sáp nhập nó với đại lý nghệ thuật tư nhân De Pury & Luxembourg, đồng thời thiết lập mối quan hệ với hai nhà đấu giá nổi tiếng là Simon de Pury và Daniella Luxembourg. Tuy nhiên, do quản lý kém Nhà đấu giá Phillips và thua lỗ, Bernard Arnault đã bán phần lớn cổ phần của mình vào năm 2002.

Năm 2013, François Pinault đã trả lại cho Trung Quốc hai di vật văn hóa quý giá – đầu chuột và đầu thỏ bằng đồng từ Cung điện Mùa hè cũ.

Năm 2015, Arnault mua lại cổ phần của trang đấu giá trực tuyến Auctionata của Đức thông qua công ty mẹ Groupe Arnault của gia đình ông. Cả hai cũng sử dụng nguồn tài chính mạnh mẽ của mình để hỗ trợ hoạt động từ thiện nghệ thuật trên khắp thế giới.

Khi Nhà thờ Đức Bà Paris bốc cháy vào năm 2019, François Pinault lần đầu tiên quyên góp 113 triệu euro để sửa chữa và xây dựng lại. Vài giờ sau, Bernard Arnault đưa ra một cam kết thậm chí còn cao hơn, quyên góp 200 triệu euro.

Việc quyên góp cho Nhà thờ Đức Bà Paris bốc cháy cũng xuất hiện hai ông trùm của ngành xa xỉ.

Năm 2019, Bernard Arnault cũng tặng một loạt tác phẩm quan trọng cho bảo tàng Louvre ở Paris, trong đó có tác phẩm nghệ thuật đương đại của Jean-Michel Basquiat và tác phẩm của Maurizio Cattelan.

Vào tháng 2 năm nay, Tập đoàn LVMH đã đầu tư 43 triệu euro để mua kiệt tác “La Partie de bateau” (La Partie de bateau) của họa sĩ và nhà sưu tập trường phái Ấn tượng người Pháp thế kỷ 19 Gustave Caillebotte và tặng nó cho bảo tàng The Musée d’Orsay ở Pháp.

Tập đoàn LVMH đã đầu tư 43 triệu euro để mua kiệt tác “La Partie de bateau” và tặng nó cho The Musée d’Orsay ở Pháp.

Bernard Arnault nói về sự giác ngộ nghệ thuật của mình trong một cuộc phỏng vấn với tờ báo Pháp Le Monde: “Tôi được tiếp xúc với nghệ thuật từ khi còn rất nhỏ, nhờ mẹ tôi, người thường xuyên đã dạy tôi đi đến các viện bảo tàng nghệ thuật. Ví dụ, bảo tàng nghệ thuật ở Lille ở miền bắc nước Pháp, bảo tàng nghệ thuật ở Brussels, Bỉ và Bảo tàng Van Gogh ở Amsterdam, Hà Lan. Bà rất coi trọng giáo dục ở lĩnh vực này”.

Các hoạt động nghệ thuật hiện tại của ông tập trung vào Quỹ Louis Vuitton cũng đang ủng hộ đế chế kinh doanh của ông ở một mức độ nào đó. Ví dụ, Louis Vuitton đang thúc đẩy việc liên tục cải thiện giá trị thương mại của mình thông qua việc hợp tác thường xuyên với các nghệ sĩ.

Ông đã mời Richard Prince, Takashi Murakami, Yayoi Kusama,… thiết kế túi xách cho Louis Vuitton và mời Jeff Koons thiết kế túi xách cho Dom Pérignon. Rượu sâm panh Dom Pérignon cũng đã thiết kế bao bì phiên bản đặc biệt.

Jean-Paul Claverie, cố vấn lâu dài của Bernard Arnault tiết lộ trong một cuộc phỏng vấn rằng vào năm 1991, ông đã thuyết phục Bernard Arnault phát triển chiến lược truyền thông toàn cầu cho Tập đoàn LVMH, tập trung vào các dự án văn hóa và nghệ thuật quy mô lớn, bao gồm cả việc thành lập quỹ.

Jeff Koons trong lần hợp tác đầu tiên với Louis Vuitton.