Theo một số nghiên cứu mới, mối quan hệ đồng nghiệp hiện không còn nằm trong nhóm các yếu tố hàng đầu tạo nên sự hài lòng trong công việc. Và thực tế cho thấy: càng “thân”, ta càng dễ thất vọng khi mối quan hệ ấy không vận hành như mong đợi.
Dưới đây là ba điều mà bạn có thể làm để tránh rơi vào cái bẫy “tình thân chốn công sở” – và vẫn giữ được kết nối lành mạnh, chuyên nghiệp, hiệu quả.
Nơi làm việc không phải là một show truyền hình thực tế, nơi các “liên minh” sẽ giúp bạn giành phần thưởng hay những danh hiệu. Bạn không cần đồng minh để chống lại ai đó hay giành phần thắng trong những cuộc họp dàn xếp quyền lực.
Cũng tương tự, nếu môi trường làm việc nào cần phải “chọn phe” ngay từ những ngày đầu tiên bạn đến, tôi nghĩ cũng cần xem lại nó có phải là môi trường phù hợp để bạn phát triển sự nghiệp hay chính bạn hay không. Hẳn là chúng ta luôn nhận diện được những dấu nhiệu “cần chọn phe”, tôi dám chắc. Tôi cũng tin rằng “chọn phe” chưa bao giờ đem đến một kết quả tốt, nó chỉ khiến ta mất nhiều năng lượng hơn cho những chuyện chẳng đâu vào đâu, và lâu ngày, bạn sẽ sớm đánh mất lý tưởng của mình.
Chúng ta cũng từng thấy những nhóm bạn trong công sở bè phái để định hướng chính sách, thao túng quyết định hay cùng nhau giữ im lặng trong các cuộc họp để bảo vệ nhau. Kết quả? Mâu thuẫn nảy sinh, lòng tin lung lay, hiệu suất giảm và cuối cùng là sự thất vọng nặng nề khi người mà bạn nghĩ là “bạn thân” lại không đứng về phía bạn khi cần thiết, hay ít nhất là cất lên một tiếng nói công bằng trung dung, cũng không.
Thay vì nhập hội để đối đầu hoặc nâng đỡ nhau kiểu không bền vững, hãy tập trung vào giá trị mà bạn tạo ra qua công việc. Hãy là người có mặt trong cuộc đối thoại chuyên môn, không phải cuộc đấu đá ngầm.
Một người bạn thực sự là người mà bạn có thể là chính mình khi ở cạnh họ. Bạn không cần diễn, không cần chỉnh sửa bản thân để vừa lòng ai. Tình bạn chân thành đi qua thời gian, xây dựng bằng sự tin tưởng, luôn hiện diện sẻ chia cùng ta trong những thời khắc khó khăn nhất và những cho đi – nhận lại đều đến từ tấm lòng.
Nhưng tại nơi làm việc, mọi thứ dễ trở nên rối rắm, thật giả đan xen. Khi lợi ích – tiền bạc – cạnh tranh – quyền lực chen vào, sự thân thiết đôi khi trở thành công cụ. Thậm chí, ta đôi khi trở thành “con cờ” trong ván cờ của họ, nâng đỡ và chắp cánh cho thành công của họ mà không hay biết. Bạn có thể tự hỏi: “Họ thân với mình vì quý mến, hay vì muốn nhờ vả gì đó, hoặc muốn khai thác thêm thông tin để sau đó lan truyền theo cách khác?” và câu hỏi ấy không dễ trả lời.
Tôi lại lấy thêm ví dụ. Nếu họ ngỏ ý muốn trao cho bạn cơ hội, câu hỏi đặt ra là họ sẽ lắng nghe nguyện vọng và điều bạn mong muốn không, có cho bạn thời gian để suy nghĩ chăng? Hay tất cả là những sự sắp đặt đơn phương từ một phía, còn bạn căn bản không hề có lựa chọn? Trong bất kỳ trao đổi thường ngày nào, tôi nghĩ nếu một đồng nghiệp/cộng sự đối xử chân thành với bạn, họ sẽ quan tâm đến cảm xúc của bạn, muốn lắng nghe bạn trước khi cùng nhau đi đến một quyết định quan trọng.
Tệ hơn, nhiều người rơi vào tình trạng “gia đình hóa” công việc như “mẹ/cha công sở”, “anh trai/em gái nơi làm việc”… Dù nghe dễ thương và gần gũi nhưng ranh giới mờ nhạt như vậy dễ đẩy bạn vào tình huống khó xử, nhập nhằng trong những vấn đề cần minh bạch, trao đổi thẳng thắn.
Giữ cho mình một giới hạn rõ ràng giúp bạn không phải băn khoăn “Ai đứng về phía mình?”, hay “Liệu có nên chia sẻ điều này không?”. Hãy điều chỉnh sự kỳ vọng cá nhân, bạn sẽ đỡ thất vọng và nhẹ lòng hơn rất nhiều.
Khác biệt lớn nhất giữa một tình bạn thật sự và một mối quan hệ chuyên nghiệp là sự kỳ vọng. Bạn kỳ vọng rất nhiều ở bạn bè: sự ủng hộ, cảm thông, chia sẻ, thậm chí là đồng hành. Còn trong công việc, kỳ vọng nên đơn giản hơn: tôn trọng lẫn nhau, hợp tác hiệu quả, giúp đỡ khi cần và cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ.
Điều này không có nghĩa các mối quan hệ công sở nên là “lạnh lùng”. Ngược lại, các nghiên cứu cho thấy: Những trao đổi thường xuyên mỗi ngày, một cuộc trò chuyện nhỏ vào buổi sáng, hay lời hỏi han đúng lúc… đều có tác động tích cực đến tinh thần và cảm giác hạnh phúc trong công việc.
Hãy tập trung xây dựng mối quan hệ chuyên nghiệp có chất lượng, bằng cách:
– Thể hiện sự tích cực và chân thành với công việc.
– Tôn trọng các vai trò khác nhau trong tổ chức dù là kế toán, marketing, hay hậu cần.
– Giữ thái độ hợp tác cởi mở, không phán xét, không so đo.
– Không có những hành vi thiếu trung thực như chiếm dụng tài nguyên của đồng nghiệp, sao chép ý tưởng…
Một thống kê gần đây cho thấy chỉ 11% nhân sự cho rằng “mối quan hệ với đồng nghiệp” là yếu tố hàng đầu quyết định sự hài lòng trong công việc. Điều này có thể khiến ta suy ngẫm: Liệu mình nên đầu tư nhiều hơn cho kỹ năng chuyên môn và cách làm việc hiệu quả thay vì dành quá nhiều thời gian để “kết bạn”?
Có những kết nối chuyên nghiệp lành mạnh, tích cực và bền vững đôi khi còn giá trị hơn nhiều so với một “tình bạn” dễ tan vỡ trong áp lực công việc. Nếu bạn tìm kiếm sự phát triển dài hạn, sự tách bạch vừa đủ có thể là món quà cần thiết để giữ bạn tỉnh táo, vững vàng và chuyên nghiệp.
Tất nhiên khả năng làm phát triển tình bạn của chúng ta và đồng nghiệp của mình là có, nếu họ hội tụ đủ những mong muốn bạn cần ở một người bạn. Phần còn lại là xem ở cả hai bên sẽ có những cam kết nào cho mối quan hệ bạn bè này để cùng nhau xây dựng nó một cách chân thành.
